Uroczystości religijno – patriotyczne na Górze Śmierci

27 kwietnia 2016 r.  na Górze Śmierci w Pustkowie odbyły się Uroczystości Patriotyczno – Religijne upamiętniające osiemnaście tysięcy więźniów przetrzymywanych i represjonowanych w obozach pracy przymusowej w Pustkowie w latach 1940-1944. W uroczystości wzięli udział byli więźniowie tego obozu: Stanisław Ładziak i Bronisław Zdybel ze Zdziłowic oraz Stanisław Szuro z Krakowa.
W uroczystości na Górze Śmierci 72 lat od wyzwolenia obozu uczestniczyli członkowie rodzin byłych więźniów oraz przedstawiciele kół kombatanckich z terenu całego powiatu dębickiego, harcerze, a także poczty sztandarowe szkół regionu dębickiego oraz ropczycko – sędziszowskiego. W uroczystości, która rozpoczęła się odśpiewaniem hymnu narodowego, przywitaniem przybyłych przez wójta Gminy Dębica i odprawieniem mszy św. w intencji Ojczyzny, której przewodniczył ks. dziekan Jan Krupa, proboszcz Parafii Matki Bożej Anielskiej w Dębicy uczestniczyli, składając hołd represjonowanym i pomordowanym przedstawiciele władz miejskich Dębicy, Ropczyc, Sędziszowa Małopolskiego, powiatu dębickiego i przedstawiciele parlamentu.
Po mszy świętej dzieci i młodzież z Zespołu Szkół z Oddziałami Integracyjnymi w Pustkowie–Osiedlu zaprezentowały spektakl „Święty za życia – błogosławiony Roman Sitko” przedstawiający sceny z życia Romana Sitko, męczennika, związanego z naszym regionem, który zginął w obozie Auschwitz-Birkenau. Po spektaklu odbył się  Apel Pamięci prowadzony przez kompanię honorową 16 Tczewskiego Batalionu Saperów z Niska, który zakończyła salwa honorowa. Na zakończenie uroczystości delegacje władz samorządowych , stowarzyszeń, organizacji kombatanckich , placówek oświatowych, organizacji pozarządowych i parlamentarzystów złożyły wiązanki kwiatów pod pomnikiem na Górze Śmierci upamiętniającym ofiary obozu w Pustkowie.
Historia Góry Śmierci
Góra Śmierci jest to miejsce, gdzie znajdował się poligon SS Truppen Ubungs Platz, na terenie, którego utworzono obóz pracy. Początkowo był to obóz dla jeńców francuskich, a następnie również dla jeńców radzickich. Początkowo osoby zmarłe, bądź rozstrzelane były chowane do masowych grobów, jednak po wybuchu epidemii tyfusu i czerwonki ofiary były palone w specjalnych, do dziś istniejących, komorach. W dniu 16 września 1942 został utworzony obóz dla polskich więźniów. Ludzi umierali z głodu, chłodu, chorób i wycieczenia. Po wyzwoleniu Rosjanie przetrzymywali na tym terenie więźniów niemieckich. Obóz w Paszczynie pochłonął ponad 18.000 ofiar w latach 1940-1945. W miejscu byłego obozu zachowały się paleniska krematoryjne, pomieszczenia do przechowywania zwłok, oraz szczątki ofiar obozu.
Ku czci pomordowanych na Górę Śmierci prowadzi „Droga Cierpienia”, na którą składa się 14 rzeźb w kształcie ludzkich rąk. W 1964 postawiono tam pomnik upamiętniający ofiary obozu pracy, natomiast w 2007r. miała miejsce uroczystość odsłonięci pomnika upamiętniającego ofiary narodowości Żydowskiej. U podnóży Góry Śmierci znajduje się otwarte Mini Muzeum oraz Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania w Pustkowie Osiedlu. Ekspozycja muzealna znajduje się w zrekonstruowanych barakach obozowych, w których można zobaczyć makiety obozu i poligonu.