6 marca przypada ustanowiony 10 maja 2012 roku przez Parlament Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Święto to ma na celu uhonorowanie pamięci osób, które sprzeciwiały się reżimom totalitarnym i masowym zbrodniom w XX i XXI wieku. Tytuł ten ma służyć upamiętnieniu nie tylko uznanych przez Yad Vashem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, ale wszystkich, którzy w obliczu totalitaryzmu i ludobójstwa mieli odwagę bronić godności człowieka, pomagać ofiarom czy występować w obronie prawdy. Wśród mieszkańców Podkarpacia było 436 Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata. Kilkudziesięciu spośród nich to mieszkańcy ziemi dębickiej.
Tytułem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata z terenu ziemi dębickiej wyróżnieni zostali: Rodzina Mikołajkowów z Dębicy, Rodzina Rybów ze Słotowej, Rodzina Świerczków, Samborów i Walichnowskich z Jodłowej, Rodzina Węglowskich z Zawady, Rodzina Rębisiów z Połomii, Rodzina Jantoniów z Woli Brzosteckiej koło Brzostka, siostry Służebniczki Dębickie : Zofia Liszka – siostra Serapiona i Marcjanna Łączniak – siostra Ambrozja.
Do 1 stycznia 2018 r. Instytut Yad Vashem wyróżnił tytułem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata 26 tysięcy 973 bohaterów, w tym 6 tysięcy 863 Polaków.
Historie SWNŚ z ziemi dębickiej :
https://ziemiadebicka.pl/sprawiedliwi-z-zawady-maria-i-piotr-weglowscy-nieznana-historia/
https://ziemiadebicka.pl/siostry-sluzebniczki-debickie-w-gronie-sprawiedliwych-wsrod-narodow-swiata/
https://ziemiadebicka.pl/sprawiedliwi-z-debicy/
https://ziemiadebicka.pl/90-rocznica-urodzin-sprawiedliwej-wsrod-narodow-swiata-marii-swierczek-z-jodlowej/
https://ziemiadebicka.pl/24-rocznica-nadania-tytulu-sprawiedliwy-wsrod-narodow-swiata-rodzinie-samborow-i-walichnowskich-z-jodlowej/
Historia ustanowienia Europejskiego Dnia Pamięci o Sprawiedliwych (źródło: wikipedia.pl)
6 marca przypada rocznica śmierci Mosze Bejskiego (ur. w 1921 w Działoszycach) – inicjatora Ogrodów Sprawiedliwych w Jerozolimie oraz współtwórcy definicji „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych został ustanowiony decyzją Parlamentu Europejskiego z inicjatywy włoskiego Komitetu Światowego Ogrodu Sprawiedliwych – Gariwo. Organizacja ta postuluje utworzenie na całym świecie Ogrodów Sprawiedliwych na wzór ogrodu w Jad Waszem w Jerozolimie, gdzie uhonorowane są osoby, które ratowały Żydów w czasie Holokaustu. Dotąd utworzono Ogrody Sprawiedliwych m.in. w Armenii, Bośni, Rwandzie, Włoszech i Francji.
W ramach obchodów Dnia, w Muzeum Historii Żydów Polskich we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych organizowane są wystawy upamiętniające polskich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata jako grupę unikatową na tle narodów europejskich ze względu zarówno na to, że stanowili zbiorowość najliczniejszą, jak i na to że Polakom za pomoc Żydom groziła kara śmierci.
Parlament Europejski podjął tę inicjatywę, by pojęcie „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, odnoszące się do ludzi pomagającym Żydom w okresie Holokaustu, rozszerzyć na cały świat i na inne tego typu zjawiska, szczególnie o charakterze ludobójczym.
Za „Sprawiedliwych” twórcy idei Europejskiego Dnia Pamięci uważają osoby, które ryzykowały własnym życiem, aby ocalić innych oraz tych, którzy występowali w obronie ludzkiej godności w okresie totalitaryzmu nazistowskiego i komunistycznego, w czasie ludobójstw i masowych mordów oraz wszystkich zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych w XX i XXI wieku. Ma on cel głównie edukacyjny, promujący postawy sprzeciwu wobec reżimów i pomocy osobom szykanowanym.
W czerwcu 2014 na skwerze im. generała Jana Jura-Gorzechowskiego na warszawskiej Woli otwarto pierwszy w Polsce Ogród Sprawiedliwych, gdzie posadzono sześć rajskich jabłoni, upamiętniających Jana Karskiego, Marka Edelmana, Tadeusza Mazowieckiego, Annę Politkowską, Magdalenę Grodzką-Gużkowską oraz Antonię Locatelli. Obok drzew na granitowych obeliskach umieszczono informacje o czynach osób uznanych za „Sprawiedliwe”. Co roku upamiętniane będą kolejne trzy osoby – nie tylko Polacy, ale wszyscy, których zachowanie może stanowić wzór.
W 2015 tytułem Sprawiedliwych uhonorowani zostali:
W 2016 tytułem Sprawiedliwych uhonorowani zostali:
W 2017 tytułem Sprawiedliwych uhonorowani zostali:
W 2018 tytułem Sprawiedliwych uhonorowani zostali:
