Trasa nr 1 rozpoczyna się przy Kościele w Pustkowie-Osiedlu, przebiega przez dzielnicę willową, w kierunku Ekspozycji Historyczno-Dydaktycznej, dalej Ringami, aby zakończyć się przy Gminnym Ośrodku Sportu i Rekreacji.
Punkty przy których należy zrobić sobie zdjęcie z rowerem:
Start- zdjęcie Kościółka pw.Świętego Biskupa i Męczennika
Pkt 3- zdjęcie Ekspozycja Historyczno-dydaktyczna
Pkt 5- ogródki działkowe na ringu nr IV
Pkt 6- drogowskaz w kierunku ZOZ w Pustkowie Budy na Ringu nr III
Pkt 8- Pomnik na Cmentarzu Armii Radzieckiej
Pkt 9- kapliczka przydrożna przy drodze na Ringu nr II
Pkt 11- wiaty na Ringu nr 1
Meta- Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji Gminy Dębica
Życzymy miłej zabawy i czekamy na zdjęcia: promocja@ugdebica.pl
Opis trasy i atrakcji:
Start zlokalizowany jest przy Kościółku p.w. Świętego Stanisława Biskupa Męczennika. Wzniesiony został w latach 1937-1939 równocześnie z budową fabryki chemicznej i budynków mieszkalnych dla pracowników w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego. Do użytku bez wyposażenia, oddany był w lutym 1939 r. Wybuch wojny przerwał prace przy obiekcie, a kaplica została zamieniona w magazyn; częściowo została zniszczona. Po wojnie przywrócono jej pierwotny wygląd, a wnętrze otrzymało skromne wyposażenie. Obecne wyposażenie wykonane wg projektu rzeźbiarza krakowskiego Mieczysława Stobierskiego w latach 1973-1974. Kościół wraz z osiedlem mieszkaniowym usytuowany w lesie, należy do jedynych takich zachowań i w pełni zrealizowanych (fabryka, osiedle, kościół) przedsięwzięć w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego na terenie województwa podkarpackiego. Obiekt ten dokumentuje ważny etap historii II Rzeczpospolitej. W związku z wybudowaniem nowego kościoła, istniejący przestał być użytkowany. Po remoncie w/w obiekt pełni funkcję kaplicy pogrzebowej. Wpisany do rejestru zabytków decyzją A-71 dnia 21.02.2003r.
Kierujemy się w stronę zespołu willi, które mijamy jadąc do pierwszego skrzyżowania oznaczonego pkt 2.
Zespół willi o nr 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24. Murowane, powstały w latach 1938-1939, zostały wzniesione dla pracowników Fabryki Chemicznej w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego. Wraz z fabryką budowano osiedle nazywane „Kolonią”. Do września 1939 r. powstała willa dla dyrektora fabryki, 6 willi jednorodzinnych dla administracji i kadry inżynieryjnej, 7 willi dwurodzinnych dla administracji. Towarzyszą im budynki gospodarcze zlokalizowane na tyłach parcel. Zabudowa o wyrównanej linii, odsunięta od ulic, oddzielona żywopłotami bądź ogrodzeniami. W trakcie II wojny światowej wille zamieszkiwali oficerowie SS z rodzinami. Willę uprzednio należącą do dyrektora zakładu, zamieszkiwali kolejni komendanci poligonu: SS-Oberführer Werner von Schele, SS-Standartenführer Paul Nostiz, a po nim SS-Brigadeführer Bernhardt Voss. W 1943 w willi gościł Heinrich Himmler, dowódca SS, gestapo i policji.
Po skręceniu w lewo na ul.Słoneczną kierujemy się cały czas prosto aż po prawej stronie zobaczymy Ekspozycję Historyczno-Dydaktyczną (pkt 3 na trasie), a po lewej Górę Śmierci, której historię poznamy dzięki zwiedzeniu Ekspozycji.
Pkt 3 Ekspozycja Historyczno-Dydaktyczna. Powstała w 2012 r. u stóp wzgórza „Góra Śmierci”. Jest to re-konstrukcja bramy obozowej, baraków i ogrodzenia z czasu II wojny światowej. Obiekt stanowi integralną część Europejskiego Centrum Pamięci i Pojednania w Pustkowie Osiedlu i jest świadectwem męczeńskiej historii społeczeństwa polskiego w okresie II wojny światowej. W ramach funkcjonowania poligonu SS Truppen-Übungs-Platz Dębica, Niemcy zdecydowali się na utworzenie obozów pracy w Pustkowie. Dostarczały one okupantowi bezpłatnej siły roboczej, a jednocześnie służyły biologicznemu wyniszczeniu zamkniętych tam ludzi. W okresie istnienia poligonu funkcjonowały trzy obozy pracy: dla Żydów (1940-1944), jeńców radzieckich (1941-1942) oraz Polaków (1942-1944). Na podstawie zachowanych dokumentów szacuje się, iż w okresie funkcjonowania obozów, w latach 1940 – 1944, na skutek biologicznego wyniszczenia, egzekucji i rozstrzeliwań zginęło ponad piętnaście tysięcy osób (ok. 7,5 tysiąca Żydów, 5 tysięcy jeńców radzieckich i ponad 2,5 tysiąca Polaków). Teren Ekspozycji, otoczony częściowo zrekonstruowanym ogrodzeniem z drutu kolczastego, obejmuje wieże wartownicze, a także odtworzone budynki dawnego poligonu i obozów. Wystawa jest opowieścią o dziejach regionu dębickiego i jego mieszkańców podczas II wojny światowej, a także o żołnierzach niemieckich z jednostek Waffen-SS. Złożona jest z dokumentalnych zdjęć, relacji świadków historii, filmów dokumentalnych i prezentacji multimedialnych. Wystawa ukazuje tragedię wojny w wymiarze indywidualnym i zbiorowym, ale też codzienność okupacji utrwaloną w zwykłych przedmiotach, fotografiach, gazetach, dokumentach osobistych i urzędowych. Prezentowane eksponaty i dokumenty pochodzą ze zbiorów różnych instytucji, m. in. Muzeum Regionalnego w Dębicy, Żydowskiego Instytutu Historycznego, Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie, Unitet States Holocaust Memorial Museum, a także osób prywatnych.
Dalej kierujemy się na drogę serwisową, z której skręcamy w lewo i dalej jedziemy prosto przez lasek aż do Ringów. Wjeżdżamy najpierw w IV Ring, gdzie po prawej stronie będzie widoczny szyld ogródków działkowych (pkt nr 5). Wyjeżdzamy z Ringu IV i kierujemy się w lewo, dojeżdżając do Ringu III, gdzie znajdziemy drogowskaz w kierunku ZOZ w Pustkowie Budy pkt nr 6. Dalej objeżdżamy Ring i wyjeżdżamy na tą samą drogę, którą dojeżdżaliśmy z Ringu IV. Jadąc dalej prosto, po lewej stronie zobaczymy Cmentarz Armii Czerwonej (pkt nr 8). Ruszamy dalej, aż zacznie się zielone ogrodzenie po prawej stronie i po przejechaniu kilku metrów prosto, skręcamy w pierwszą drogę w lewo wjeżdżając na Ring II. Objeżdżamy go robiąc po drodze zdjęcie przy kapliczce przydrożnej. Następnie jedziemy dalej po Ringu i skręcamy w lewo w nieutwardzoną drogę przez lasek dojeżdżając do Ringu I. Objeżdżając go natrafimy na cztery altanki drewniane (pkt nr 11). Dalej po Ringu wyjeżdżamy na drogę asfaltową przy osiedlu, po lewej stronie mijając bramę boczną Gminnego Ośrodka Sportu i Rekreacji, skrecamy w lewo i przy bramie głównej dojeżdżamy do METY.
Zespół Ringów (pkt nr 5,6,9,11) znajduje się przy drodze z Pustkowa-Osiedle do Ocieki, po obu jej stronach. Powstanie Ringów jest związane z obozem wojskowym SS Truppen-Übungs-Platz Heildelager Pustków, zbudowanym przez hitlerowców w latach 1940-1944. Obóz rozplanowano na bazie regularnego układu komunikacyjnego, którego osią była droga prowadząca od stacji Kochanówka w kierunku Ocieki, od której odchodziły po obu stronach podrzędne drogi zataczające okręgi zwane Ringami. Było ich pięć, z czego zachowały się cztery. Ringi miały zabudowę składającą się z 50 baraków dla żołnierzy rozmieszczonych po zewnętrznej stronie obwodu, garaży i stajni umieszczonych od strony wewnętrznej. Ring położony najbliżej osiedla miał drogę brukowaną (bruk nie zachowany do dziś), pozostałe miały nawierzchnie wyłożone płytami beto-nowymi (zachowane do dziś), których połączenia uszczelnione były smołą. Swą technologią budowy przypominały pasy autostrad budowanych przez Niemców za czasów Hitlera. Obecnie nie zachował się żaden z baraków obozowych. Obrzeża i wnętrza Ringów porośnięte są lasem, w którym widoczne są ślady dawnego zagospodarowania, wyłącznie jako formy topograficzne. Ringi są świadectwem męczeńskiej historii narodu i społeczeństwa polskiego w okresie II wojny światowej.
Pkt 8- Cmentarz Armii Czerwonej jest miejscem upamiętniającym poległych żołnierzy radzieckich 22 sierpnia 1 9 4 4 r.; w trakcie walk o wyzwolenie obozu zginęło kilkaset żołnierzy. Początkowo jeden z cmentarzy położony był wewnątrz Ringu IV. Po wojnie ekshumowano i przeniesiono szczątki na jeden wspólny cmentarz. Powstał po 1950 r.
Pkt 9 Kapliczka przydrożna w m.Brzeźnica
Kapliczka przydrożna (domkowa) Kapliczka przydrożna (domkowa) z 1950r. położona przy drodze II Ringu w Brzeźnicy-Wieloncza. Wybudowana na wzór kościoła drewnianego. Stylowo nawiązuje do sakralnego budownictwa drewnianego, powszechnie spotykanego na wiejskich terenach Podkarpacia
