Przypadająca w tym roku sto dwudziesta rocznica powstania dębickiego I Liceum Ogólnokształcącego im. Króla Władysława Jagiełły staje się okazją nie tylko do pochylenia się nad jej początkami, ale również do przyjrzenia się działalności szkolnej biblioteki, która dzięki posiadanemu księgozbiorowi stanowiła w latach przedwojennych jedną z największych instytucji czytelniczych w Dębicy. Na księgarskim rynku pojawiła się właśnie książka autorstwa dr Arkadiusza S. Więcha „Stary Księgozbiór. Biblioteka gimnazjum w Dębicy w latach 1900-1932” prezentująca historię biblioteki dębickiego „Jagiełły”.
„Książka dedykowana została pamięci zmarłej tragicznie w 2014 roku Lidii Górskiej – bibliotekarki z I LO i założycielki szkolnego muzeum, której pasji zawdzięczamy przetrwanie liczącego ponad 900 pozycji przedwojennego księgozbioru” – mówi dr Arkadiusz Więch.
Publikacja oparta została na materiałach archiwalnych zgromadzonych w Archiwum Akt Głównych w Warszawie, Archiwum Państwowym w Rzeszowie, Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie oraz zbiorach I LO w Dębicy.
W książce omówione zostały nie tylko dzieje szkolnej biblioteki oraz mechanizmy działania bibliotek gimnazjalnych w okresie galicyjskim oraz międzywojennym, ale również zaprezentowane zostały informacje dotyczące działania innych dębickich bibliotek w tamtym okresie, m. in. biblioteki Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, biblioteki Towarzystwa Szkoły Ludowej oraz bibliotek żydowskich.
Książka, której wydawcą jest jest krakowskie wydawnictwo Historia Iagellonica trafi do sprzedaży w 2 połowie października. Będzie można nabyć ją w sklepie internetowym wydawnictwa, a także w różnych księgarniach internetowych.
Arkadiusz S. Więch, historyk, adiunkt w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, członek The Polish Institute of Arts and Sciences of America w Nowym Jorku. Jego zainteresowania naukowe skupiają się wokół historii Galicji, historii nauki, dziejów archiwów i bibliotek w XIX i XX wieku, oraz na archiwistyce społecznej i cyfrowej. Jest autorem m. in. wydanej w 2019 roku monografii „Polski Nobel. Działalność Erazma Józefa Jerzmanowskiego i dzieje fundacji jego imienia (do 1938)” (Kraków 2019) oraz poświęconej życiu codziennemu mieszkańców Dębicy książki „Miasteczko. Życie codzienne mieszkańców Dębicy w latach 1900-1939” (Przemyśl 2012).
O książce z recenzji historyka, prof. Tomasza Pudłockiego:
Monografii dotyczących kulturotwórczej roli książek wciąż mamy za mało, a te, które traktowałyby o tematyce w realiach prowincjonalnych stanowią rzadkość. Należy zatem z radością powitać książkę dra Arkadiusza S. Więcha, odnoszącą się dębickiego księgozbioru gimnazjalnego. Pochylił się on nad tematyką, która wydawać by się mogła zupełnie „niszowa”, a nawet niepotrzebna. Rozważania Autora nie tylko przeczą zdaniu potencjalnych sceptyków – udowodnił on, że lektura zawartości inwentarza książek może przynieść wiele interesujących spostrzeżeń i stanowić podstawę do dużo szerszych refleksji […]. Autorowi udało uchwycić się fenomen „miasta na dorobku” – w którym założenie gimnazjum miało świadczyć o ambicjach mieszkańców wydobycia się z prowincjonalnego letargu. Dębica w Starym księgozbiorze to też trochę miasto, które paradoksalnie nie może przeskoczyć swojej prowincjonalności i ma przysłowiowego pecha – jakby pewne szanse pojawiły się trochę za późno (np. tuż przed wybuchem I wojny światowej, który przyniósł znaczne zniszczenie miasta) i nie mogły zostać przez to wykorzystane. Zatem książka A.S. Więcha pod tym kątem wykracza poza zwykłą analizę roli biblioteki szkolnej. Autorowi udało się równocześnie potwierdzić coś, co znamy już z literatury przedmiotu – szczególną kulturotwórczą rolę społeczności gimnazjalnej w środowiskach prowincjonalnych. Stary księgozbiór to interesujący głos odnoszący się do dziejów bibliotekoznawstwa i popularyzacji czytelnictwa na prowincji, a więc poza większymi obszarami miejskimi, gdzie tematyka wciąż jest bardzo słabo przebadana.
