79 lat temu, w 1942 roku ks. Aleksander Osiecki z Brzeźnicy pomógł żydowskiemu małżeństwu Oskarowi i Frydzie Haber uciec z obozu pracy w Pustkowie. Dzięki pomocy kolejnych Polaków małżonkowie w ukryciu przeżyli wojnę, a po jej zakończeniu wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych. Za swoją postawę 21 sierpnia 1990 roku ks. Aleksander Osiecki oraz inne osoby pomagające w ukrywaniu Haberów zostali odznaczeni medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.
Oskar Haber urodził się w Brzeźnicy w 1910 r. Do września 1939 roku prowadził gabinet dentystyczny w Krakowie. Z chwilą wybuchu wojny, razem z innymi uciekinierami opuścił Kraków i powrócił do swojej rodzinnej Brzeźnicy do której dotarł 24 grudnia 1939 roku. Tutaj spotkał swoją narzeczoną Frydę Himmelblau z którą ożenił się rok później, 12 grudnia 1940 r.
Jakiś czas później Oskar i Fryda Haberowie zostali przymusowo osadzeni w utworzonym w 1940 roku obozie pracy w Pustkowie koło Dębicy. Tutaj Oskar pracował jako dentysta, ale dzięki swojemu wykształceniu mógł także przebywać poza terenem obozu. Jednym z jego pacjentów znanych jeszcze sprzed wojny był ksiądz Aleksander Osiecki z Brzeźnicy.
Fot. Europejskie Centrum Pamięci i Pojednania
Ksiądz Osiecki urodził się w 1882 r. w Lusławicach. Święcenia kapłańskie przyjął w 1910 r. Podczas I wojny światowej był kapelanem wojskowym. W 1935 r. ks. Osiecki objął parafię w Brzeźnicy koło Dębicy. Mocno angażował się w życie parafii, zakładał bractwa religijne, dbał o katechizację, troszczył się o parafię i swoich parafian, był dobrze wykształcony, znał kilka języków obcych.
Na prośbę Haberów ks. Osiecki przygotował dla Oskara i jego żony fałszywe metryki chrztu i akt zawarcia małżeństwa, które były konieczne do wyrobienia polskich kenkart. W nowych aryjskich dokumentach Haberowie widnieli jako: Roman i Anna Pawełek.
W sierpniu 1942 r. po rozpoczęciu akcji likwidacji obozu w Pustkowie, aby nie trafić do innego obozu Haberowie uciekli z obozu w Pustkowie, a ks. Aleksander Osiecki umożliwił im ukrycie się u swoich krewnych w Jurkowie niedaleko Brzeska, gdzie ukrywali się przez kilka kolejnych miesięcy.
8 maja 1943 r. do Jurkowa przyjechali Niemcy szukając Haberów. Dzięki pomocy Franciszka Musiała, który zaprzyjaźnił się z Haberami żydowskie małżeństwo uciekło z zagrożonego miejsca i znalazło schronienie w rodzinie Anny i Jana Stalmachów w Tworkowej, siostry i szwagra Franciszka Musiała i u tych gospodarzy doczekało końca wojny przez 1,5 roku pomagając rodzinie Stalmachów w gospodarstwie.
Anna i Jan Stalmachowie oraz ich syn Adam, który podczas wojny był członkiem Armii Krajowej i zajmował się m.in. przenoszeniem meldunków z narażeniem życia udzielili pomocy Haberom ukrywając ich w swoim domu do końca wojny. Po zakończeniu II wojny światowej Oskar Haber z żoną wyjechali do USA. Utrzymywali sporadyczny kontakt z rodziną, która udzieliła im pomocy.
21 sierpnia 1990 r. ks. Aleksander Osiecki, Franciszek Musiał i rodzina Stalmachów zostali uhonorowani tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
