Wojska radzieckie opuszczają bazę w Żdżarach 1993 / fot. Jan Majewski
26 października 1991 r. została podpisana umowa polsko-radziecka o wycofaniu Armii Czerwonej z Polski. Ostatni rosyjscy żołnierzy wyjechali z Polski 16 września 1993 roku. Przez wiele lat Sowieci stacjonowali w bazie w Żdżarach w gminie Czarna.
Rosyjską bazę w Żdżarach zaczęto budować około roku 1985, na terenie wcześniej przygotowanym przez Wojsko Polskie. Przygotowanie to dotyczyło pomiarów geodezyjnych, doprowadzenia prądu czy dokonania odwiertów studni. Rosjanie wprowadzili się tutaj na wiosnę 1984 roku i początkowo mieszkali w barakowozach i namiotach. W tym czasie obsługiwali przekaźniki samochodowe z umieszczonymi na nich antenami. Około roku 1985 sprowadzili swoją jednostkę budowlaną, która w roku 1990 liczyła blisko 400 żołnierzy. Brygada zaczęła budować koszary i inne budynki. Na ten cel zajęli około 13 hektarów lasu. Żołnierze w tym czasie mieszkali w wybudowanych przez siebie barakach.
W 1990 roku przerwano budowę całej bazy, wycofano jednostkę budowlaną, pozostawiono tylko około 100 żołnierzy do obsługi łączności. Zadaniem tej bazy było wzmacnianie sygnałów radiowych przesyłanych do i z Moskwy. Potężne anteny przechwytywały falę radiową, odpowiednie urządzenia naziemne zwiększały jej moc, następnie kolejną anteną przesyłały dalej. Na początku lat 90- tych rozpoczęły się negocjacje pomiędzy rządem Polski i Rosji o wycofaniu wojsk rosyjskich z naszego kraju.
Na mocy tych porozumień zaczęto likwidować jednostkę z Żdżarach. 14 czerwca 1993 roku wyjechali z niej ostatni rosyjscy żołnierze, którzy rozlokowani zostali gdzieś w obwodzie Kaliningradzkim. Sowieci przekazali bazę administracji rządowej, którą w tamtym czasie reprezentował wojewoda tarnowski. Tym samym baza stała się mieniem państwowym. Wojewoda dla ochrony obiektu postawił firmę ochroniarską, która pilnowała go przed rozkradaniem. Było wówczas kilka koncepcji zagospodarowania tego mienia, żadna jednak nie doczekała się realizacji.
Baza w chwili przejęcia była w budowie, ale nie była dokończona. Jedynym oddanym do użytku obiektem był blok mieszkalny (29 mieszkań), w którym mieszkali oficerowie sowieccy wraz z rodzinami. W chwili oddania go administracji rządowej był praktycznie po niewielkich pracach porządkowych zdatny do zamieszkania. Sytuacja niewiele się zmieniła do 1 stycznia 1995 roku, kiedy obiekt został przekazany administracji samorządowej – Gminie Czarna. Stała się tym samym własnością komunalną gminy. Z tym dniem została zdjęta firma ochroniarska, a odpowiedzialność za obiekt spadła na władze gminy.
Niestety baza pozbawiona nadzoru szybko uległa dewastacji. Po jakimś czasie zdecydowano o jej wyburzeniu, a na jej terenie powstało ujęcie wody pitnej, gdyż okazało się że pod ziemią zalegają tam jej bogate zasoby. Do dziś przetrwało w charakterze ciekawostki turystycznej kilka obiektów, między inni schrony przeciwatomowe.
Ciekawostką jest fakt, że jeden z żołnierzy Alik Machmudow nie zdecydował się na powrót do rozpadającego się Związku Radzieckiego i pozostał w Polsce. Zakochał się w dziewczynie i dla niej zdecydował się na ten ryzykowny krok. Po wielu latach udało mu się uzyskać polskie obywatelstwo. Dziś mieszka w Dębicy i pracuje w jednej z firm. Kilka lat temu przeprowadziliśmy rozmowę z nim, którą można obejrzeć poniżej.
Fot. Jan Majewski oraz ziemiadebicka.pl
ZOBACZ jak dziś wygląda była baza wojsk radzieckich w Żdżarach :
Żdżary. Była baza wojsk radzieckich – FOTOREPORTAŻ – ziemiadebicka.pl
