Previous slide
Next slide

Grabiny są starsze niż Dębica. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1325 roku

Dekanat dębicki, obejmujący Dębicę i okoliczne wsie, nazywany bywał również dekanatem „lesnym” ze względu na duże zalesienie tego terenu. Potwierdzeniem tego są nazwy miejscowości, takie jak Borowa, Przeryty Bór czy Grabiny. W dorzeczu Wisłoki i jej dopływów od wieków rozwijało się osadnictwo, a nad lewobrzeżymi dopływami powstały miejscowości, m.in. Chotowa, Czarna i Grabiny.

Najstarsze wzmianki o Straszęcinie i Latoszynie pochodzą z XII wieku i dotyczą majątków rodu Gryfitów, którzy władali tymi ziemiami wraz z Dębicą. W „Liber Beneficiorum” Jana Długosza pojawiają się informacje o dziesięcinach płaconych przez okoliczne wsie, w tym Straszęcin. Grabiny natomiast po raz pierwszy zostały odnotowane w latach 1325-1327 jako wieś należąca do parafii Straszęcin. Od tego momentu historia tej osady była ściśle związana z losami Straszęcina i całego regionu.

Pierwsi znani właściciele tych ziem wywodzili się z rodu Gryfitów, których protoplastą był Czader z Latoszyna, wnuk Klemensa z Ruszczy – pierwszego zasadźcy terenów straszęcińskich. W kolejnych wiekach dobra te przechodziły w ręce nowych rodów. W połowie XV wieku właścicielem Strasęcina i Grabin był Henryk Rozpierski herbu Zadora, który przejął je w wyniku podziału majątku rodzinnego. Po licznych transakcjach i sporach sądowych w 1508 roku ziemie te należały do Zbigniewa Bąka, który posiadał także część Dębicy i Pilzna.

W 1536 roku Grabiny wymieniane są jako wieś w powiecie pilźnieńskim, tworząca wraz z Wilkogrzebem jedną całość administracyjną. Zamieszkiwało je wówczas 17 kmieci i 2 zagrodników. Funkcjonowały tam karczma oraz folwark. Już od wczesnego średniowiecza ziemia dębicka była narażona na najazdy obcych wojsk. W latach 1241, 1255, 1259 oraz 1266 tereny te pustoszyli Mongołowie i Tatarzy. W XV wieku wielu przedstawicieli lokalnej szlachty, w tym właściciele Grabin, brało udział w bitwie pod Grunwaldem.

Wiek XV i XVI przyniósł na te ziemie ruch egzekucyjny i reformację. Szlachta odmawiała płacenia dziesięcin kościelnych, zajmowała majątki plebańskie i buntowała się przeciwko jurysdykcji duchownych. W Straszęcinie miejscowy pleban Andrzej Bąk założył zbór kalwiński, który jednak szybko upadł. Reformacja nie zdobyła tu silnej pozycji, a niszczenie przedmiotów kultu katolickiego spotykało się z oporem ludności.

Najtrudniejsze czasy nadeszły w XVII wieku, kiedy to wojny i okupacja szwedzka doprowadziły do ruin wiele miejscowości. W 1655 roku wojska Karola Gustawa zajęły Pilzno, a okoliczne wsie, w tym Grabiny, ucierpiały z powodu grabieży i kontrybucji. W okresie przedrozbiorowym nasiliły się bunty chłopskie przeciwko uciskowi pańszczyźnianemu. Skargi chłopów z tych terenów znalazły odzwierciedlenie w licznych petycjach kierowanych do władz.

Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 roku ziemie te znalazły się pod panowaniem Austrii. Chociaż reforma józefińska miała poprawić sytuację chłopów, to jednak nadmierne obciążenia i zabieranie pastwisk nadal były powodem skarg. Dodatkowo teren ten był często nawiedzany przez powodzie, zwłaszcza katastrofalne w 1772 i 1774 roku, które doprowadziły do klęski głodu.

W 1835 roku Grabiny należały do wielkiego majątku Dominika Reya, który odziedziczył ziemie poprzez małżeństwo z Karoliną Ankwiczówną. Rezydował tu do 1846 roku, kiedy to Galicję ogarnęło powstanie chłopskie, zwane rabacją. W trakcie tych wydarzeń Dominik Rey został zamordowany, a jego majątek w Grabinach spalony. Kroniki parafialne podają, że w Strasęcinie zginęło wówczas 9 osób, a w Grabinach 2.

Historia Grabin ściśle splata się z dziejami całego regionu dębickiego. Przez wieki wieś przechodziła przez ręce różnych rodów szlacheckich, doświadczała zarówno okresów rozwoju, jak i zniszczeń wywołanych wojnami oraz klęskami żywiołowymi. Jej losy stanowią część bogatej historii ziemi dębickiej.

Podziel się z innymi

Shares

Ile wynosi twoja pensja "na rękę"?
Previous slide
Next slide

Więcej informacji...

My i nasi partnerzy uzyskujemy dostęp i przechowujemy informacje na urządzeniu oraz przetwarzamy dane osobowe, takie jak unikalne identyfikatory i standardowe informacje wysyłane przez urządzenie czy dane przeglądania w celu wyboru oraz tworzenia profilu spersonalizowanych treści i reklam, pomiaru wydajności treści i reklam, a także rozwijania i ulepszania produktów. Za zgodą użytkownika my i nasi partnerzy możemy korzystać z precyzyjnych danych geolokalizacyjnych oraz identyfikację poprzez skanowanie urządzeń.

Kliknięcie w przycisk poniżej pozwala na wyrażenie zgody na przetwarzanie danych przez nas i naszych partnerów, zgodnie z opisem powyżej. Możesz również uzyskać dostęp do bardziej szczegółowych informacji i zmienić swoje preferencje zanim wyrazisz zgodę lub odmówisz jej wyrażenia. Niektóre rodzaje przetwarzania danych nie wymagają zgody użytkownika, ale masz prawo sprzeciwić się takiemu przetwarzaniu. Preferencje nie będą miały zastosowania do innych witryn posiadających zgodę globalną lub serwisową.