Wojciech Szmul był jedną z ofiar zamieszek chłopskich, które miały miejsce w czerwcu 1933 roku w południowej Polsce. Zginął 17 czerwca w Grabinach podczas starć między chłopami a siłami rządowymi. Jego śmierć stała się symbolem narastającego niezadowolenia społecznego i przyczyniła się do dalszej eskalacji antyrządowych protestów. Tego dnia ranny został również pochodzący ze Straszęcina Józef Grdeń.
Szmul pochodził z Głowaczowej i prawdopodobnie był zaangażowany w działalność Stronnictwa Ludowego (SL) – jednej z czołowych sił politycznych organizujących ruch oporu przeciwko ówczesnej polityce rządu wobec wsi. Jego śmierć w trakcie brutalnych starć wywołała falę oburzenia wśród lokalnej społeczności, która uznała go za męczennika walki o prawa chłopskie.
Wojciech Szmul był jedną z ofiar zamieszek chłopskich, które miały miejsce w czerwcu 1933 roku w południowej Polsce. Zginął 17 czerwca w Grabinach, stając się symbolem dramatycznych wydarzeń, jakie wstrząsnęły wówczas polską wsią.
Tło historyczne zamieszek chłopskich
Lata 30. XX wieku były okresem wielkiego kryzysu gospodarczego, który dotknął również Polskę. Sytuacja na wsi była wyjątkowo trudna – rolnicy zmagali się z niskimi cenami skupu płodów rolnych, wysokimi podatkami oraz zadłużeniem. Władze państwowe, zamiast wspierać wieś, często stosowały represje wobec protestujących chłopów, co prowadziło do narastających napięć społecznych.
W czerwcu 1933 roku doszło do serii buntów chłopskich w Małopolsce, zwłaszcza w województwie krakowskim i lwowskim. Były one reakcją na pogarszające się warunki życia oraz brak skutecznych działań rządu na rzecz poprawy sytuacji rolników. Protesty przeradzały się w starcia z policją, co prowadziło do tragicznych konsekwencji.
Tragiczne wydarzenia w Grabinach
Jednym z miejsc, gdzie doszło do starć, była miejscowość Grabiny. 17 czerwca 1933 roku, podczas jednego z protestów, interweniowały oddziały policji, próbując stłumić demonstrację. W trakcie zamieszek padły strzały, w wyniku których życie stracił Wojciech Szmul. Jego śmierć była jednym z wielu dramatycznych epizodów, jakie miały miejsce w tym czasie na polskiej wsi. W protestach został też ciężko ranny Józef Grdeń ze Straszęcina, który otrzymał postrzał w pachwinę.
Pierwszy pomnik upamiętniający Wojciecha Szmula został ufundowany ze składek chłopskich. Był on wyrazem hołdu dla jego poświęcenia oraz symbolem solidarności społeczności wiejskiej w walce o swoje prawa. Zabitego pochowano na Cmentarzu Parafialnym w Straszęcinie. Na nagobku wyryto złowa: Bojownikowi o sprawiedliwość społeczną w 1933 roku zamordowanemu przez sanacyjnych zbirów w dowód pamięci chłopi ludowcy” – głosi napis na nagrobku. Pomnik ten stał się miejscem pamięci oraz corocznych uroczystości upamiętniających wydarzenia z 1933 roku. Obecnie na miejscu wiecznego spoczynku Wojciecha Szmula jest nowowczeny nagrobek.
Konsekwencje zamieszek
Fala chłopskich protestów w czerwcu 1933 roku doprowadziła do wzrostu napięć politycznych i społecznych. Władze państwowe, zamiast próbować rozwiązać problemy rolników, często uciekały się do siłowego tłumienia oporu. Wielu uczestników protestów zostało aresztowanych, a niektórzy – skazani na kary więzienia. Tragiczne wydarzenia z tego okresu przyczyniły się do dalszej radykalizacji ruchów chłopskich i wzrostu poparcia dla partii politycznych, które obiecywały poprawę losu wsi.
Pamięć o Wojciechu Szmulu
Wojciech Szmul, choć nie jest szeroko znaną postacią w historii Polski, pozostaje symbolem dramatycznych wydarzeń, jakie miały miejsce na polskiej wsi w okresie międzywojennym. Jego śmierć przypomina o trudnym losie chłopów oraz o napięciach społecznych, które kształtowały historię Polski w tamtym okresie. Warto pamiętać o takich postaciach, aby zrozumieć, jak wielki wpływ miały te wydarzenia na późniejsze losy kraju.
Zamieszki chłopskie z 1933 roku były jednymi z najbardziej dramatycznych wydarzeń w historii polskiej wsi. Stanowiły one wyraz desperacji rolników i ich walki o godne życie. Wojciech Szmul, jako jedna z ofiar tych wydarzeń, na zawsze pozostanie częścią tej trudnej historii.
Dziękujemy Panu Pawłowi Grychowi za pomoc w gromadzeniu materiałów wykorzystanych w artykule.
