W tym roku mija dokładnie 140 lat od chwili, gdy rozpoczęto przenoszenie zabytkowego kościoła z Padwi Narodowej do Zwiernika. Choć dziś świątynia ta wydaje się integralną częścią krajobrazu tej małej miejscowości w na terenie ziemi dębickiej jej losy pełne są niezwykłych zwrotów akcji, które świadczą o determinacji i głębokiej wierze lokalnej społeczności.
Od Padwi do Zwiernika – historia w drewnie pisana
Kościół św. Marcina Biskupa pierwotnie powstał w 1664 roku w Padwi Narodowej. Tam przez ponad dwa stulecia służył wiernym, zanim jego historia na nowo zapisała się w Zwierniku. W 1880 roku miejscowy, jeszcze starszy – bo datowany na około 1470 – drewniany kościół w Zwierniku doszczętnie spłonął. Mimo początkowych planów budowy nowej świątyni, zdecydowano się na rozwiązanie niecodzienne – przeniesienie istniejącego już kościoła z Padwi.
To nie była łatwa decyzja ani proste przedsięwzięcie. Prace trwały aż sześć lat – od 1885 do 1891 roku. Efektem była budowla o nieco zmienionej bryle względem oryginału, lecz zachowująca swój historyczny urok i duchowy wymiar. W kolejnych latach świątynia przechodziła renowacje (1910, 1965, 1982), a w latach 1994–1996 wzbogaciła się o wieżę od strony zachodniej według projektu krakowskiego architekta Juliana Klimka.
Skarb architektury drewnianej
Drewniany kościół w Zwierniku to przykład tradycyjnej architektury małopolskiej. Zbudowany w konstrukcji zrębowej z charakterystycznymi węgłami wiązanymi „na jaskółczy ogon”, posadowiony na kamiennej podmurówce, stanowi dziś perłę dziedzictwa sakralnego regionu. Trójdzielna, orientowana bryła z trójbocznie zamkniętym prezbiterium, wieżą zwieńczoną cebulastym hełmem oraz pionowym deskowaniem ścian tworzy harmonijną i wyjątkową całość.
Kościół w Zwierniku ok. 1980 roku
Wnętrze kościoła kryje nie tylko zabytkowe sprzęty liturgiczne, ale także niezwykłą polichromię figuralno-ornamentalną z 1910 roku, autorstwa Stanisława Gucwy. W oczy rzucają się XVII-wieczne portale uszakowe, barokowa chrzcielnica z 1708 roku, czy wielopłaszczyznowy ołtarz główny z połowy XVIII wieku z Grupą Ukrzyżowania.
Szczególne znaczenie mają też dwa boczne ołtarze – prawy z obrazem Św. Anny Samotrzeć z XVII wieku, który wcześniej znajdował się w nieistniejącym już dworskim kościele św. Anny, oraz lewy, neogotycki, pochodzący z tarnowskiej katedry, zawierający obraz Adoracji Najświętszej Marii Panny z początku XIX wieku. W sanktuarium warto też zwrócić uwagę na ciekawy obraz św. Bogumiła z dzikiem – rzadko spotykaną ikonografię w sztuce sakralnej.
Duchowe i materialne dziedzictwo
Kościół otoczony jest ogrodzeniem z betonowych elementów, a od zachodu wkomponowana jest w nie murowana dzwonnica parawanowa z XIX wieku. Znajdują się w niej trzy dzwony – jeden z 1701 roku, ozdobiony reliefami Ukrzyżowania i Matki Boskiej z Dzieciątkiem, oraz dwa młodsze, odlane w 1929 roku.
Dziś kościół św. Marcina w Zwierniku to nie tylko miejsce modlitwy, ale także świadek historii, który przetrwał pożary, wędrówkę przez dziesiątki kilometrów i zmieniające się czasy. Dzięki ofiarności i przywiązaniu wiernych, ta drewniana świątynia nadal tętni życiem – zarówno duchowym, jak i kulturalnym.
