2 lipca 1923 roku urodził się Marian Chmielewski, pseudonim „Maria” – młody patriota, uczeń tajnego nauczania i żołnierz Armii Krajowej. Należał do Placówki AK w Dębicy, gdzie pełnił funkcję podchorążego – młodszego oficera podziemnej armii walczącej z niemieckim okupantem.
Konspiracja i młodość w cieniu wojny
Marian Chmielewski dorastał w trudnych czasach. Po wybuchu II wojny światowej i okupacji niemieckiej jego edukacja została przerwana, jak wielu młodych Polaków musiał kontynuować naukę w ramach tajnego nauczania. Już jako nastolatek wstąpił w szeregi Armii Krajowej, gdzie zdobywał wiedzę wojskową i przygotowywał się do walki o niepodległość.
Śmierć podczas akcji zbrojnej
19 sierpnia 1943 roku brał udział w jednej z akcji bojowych oddziału AK – uderzeniu na tartak w Czarnej, który był ważnym punktem strategicznym kontrolowanym przez Niemców. W czasie odwrotu, w okolicach wsi Grabiny, doszło do starcia z niemiecką policją kolejową. W jego trakcie Marian Chmielewski poległ, oddając życie za wolność Ojczyzny. Miał zaledwie 20 lat.
Upamiętnienie bohatera
W miejscu jego śmierci – obok toru kolejowego w Grabinach, gmina Czarna, powiat dębicki – postawiono pomnik z krzyżem i tablicą pamiątkową. Wzniesiony został w 1993 roku z inicjatywy kolegów z plutonu oraz Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej z Dębicy, w 50. rocznicę jego śmierci. Pomnik odnowiono w roku 2014. Niestety, dziś jest to niszczejący monument.
Ciało Mariana Chmielewskiego spoczywa na Cmentarzu Wojskowym w Dębicy, gdzie można oddać hołd jego pamięci.
Pamięć i dziedzictwo
Postać Mariana Chmielewskiego „Mari” przypomina, że historia niepodległości Polski to także historie młodych ludzi – uczniów, studentów, harcerzy – którzy porzucili własne plany i marzenia, by walczyć o przyszłość narodu. Jego los symbolizuje tragizm wojennego pokolenia i niezłomność ducha polskiego podziemia.
Niech pamięć o nim trwa – w sercach mieszkańców regionu, wśród młodzieży poznającej lokalną historię oraz w świadomości kolejnych pokoleń Polaków.
