14 czerwca 2025 roku rozpoczęły się główne uroczystości jubileuszowe z okazji 125-lecia I Liceum Ogólnokształcącego im. Władysława Jagiełły w Dębicy. Uroczystości zainaugurowała msza święta w kościele św. Jadwigi, po której uczniowie, nauczyciele, absolwenci i przedstawiciele władz samorządowych przemaszerowali do historycznego budynku szkoły. Tam, w szkolnej auli, odbyła się oficjalna część obchodów – przypomniano najważniejsze momenty z historii liceum i podkreślono jego rolę w życiu miasta i regionu.
Początki szkoły (1900–1918)
Historia I Liceum Ogólnokształcącego w Dębicy sięga 1900 roku, kiedy to powołano do życia Cesarsko-Królewskie Gimnazjum im. Franciszka Józefa. Inicjatywa ta wyszła od lokalnej społeczności, która zabiegała o stworzenie placówki średniego szczebla w rozwijającym się mieście. Pierwsze zajęcia odbywały się w wynajmowanych pomieszczeniach, ale już w 1907 roku szkoła zyskała imponujący gmach przy ulicy Słowackiego – zaprojektowany przez znanego architekta Teodora Talowskiego.
Gimnazjum od samego początku odgrywało istotną rolę w kształceniu młodzieży Galicji, kładąc nacisk nie tylko na naukę, ale również na wychowanie obywatelskie i patriotyczne. Młodzież angażowała się w działalność niepodległościową, a wielu uczniów i absolwentów brało udział w walkach o wolność Polski.
Dwudziestolecie międzywojenne (1918–1939)
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę szkoła zaczęła dynamicznie się rozwijać. W 1925 roku otrzymała imię króla Władysława Jagiełły – symbolu jedności i wielkości Rzeczypospolitej. W tym czasie szkoła zyskała renomę jednej z najlepszych w regionie. Liczba uczniów stale rosła, a życie szkolne kwitło – działały chóry, koła zainteresowań, organizacje harcerskie i teatr szkolny. Liceum stało się ważnym centrum kulturalnym i edukacyjnym Dębicy.
Czas wojny i okupacji (1939–1945)
Wraz z wybuchem II wojny światowej działalność szkoły została brutalnie przerwana. Budynek został zajęty przez niemieckich okupantów, a oficjalna działalność liceum została zawieszona. Mimo to nauczyciele i uczniowie organizowali tajne nauczanie, ryzykując życiem, by kontynuować edukację i zachować tożsamość narodową. Wielu z nich zginęło w czasie wojny – zarówno na frontach, jak i w działaniach konspiracyjnych. Ich poświęcenie zostało upamiętnione na tablicach pamiątkowych w szkole.
Odbudowa i czasy PRL (1945–1989)
Po zakończeniu wojny liceum rozpoczęło mozolny proces odbudowy. Zrujnowany budynek szkolny udało się odnowić dzięki zaangażowaniu społeczności lokalnej i nauczycieli. W okresie PRL-u szkoła przechodziła liczne reformy systemowe – m.in. funkcjonowała jako jedenastolatka – ale zachowała wysoki poziom nauczania.
W tym czasie liceum ukończyło wielu wybitnych przedstawicieli świata nauki, kultury i sztuki. Wśród nich znaleźli się m.in. aktor Tadeusz Łomnicki, reżyser Jan Łomnicki, poeta Wojciech Kawiński oraz kompozytor i dyrygent światowej sławy – Krzysztof Penderecki. Mimo cenzury i ograniczeń politycznych szkoła pielęgnowała tradycje patriotyczne i rozwijała pasje uczniów.
Odrodzenie i nowoczesność (1990–2025)
Po 1989 roku liceum odzyskało historycznego patrona – króla Władysława Jagiełłę – oraz pełną autonomię programową i wychowawczą. Szkoła weszła w nowe czasy z ambicją dalszego rozwoju. W ciągu ostatnich dekad nie tylko utrzymała wysoki poziom edukacji, ale również zyskała uznanie w ogólnopolskich rankingach szkół ponadgimnazjalnych.
Dziś I Liceum Ogólnokształcące w Dębicy kształci kilkuset uczniów rocznie, oferując bogaty wybór klas o różnych profilach, nowoczesną bazę dydaktyczną i liczne zajęcia dodatkowe. Uczniowie odnoszą sukcesy w olimpiadach przedmiotowych, konkursach naukowych i projektach międzynarodowych. Szkoła współpracuje z uczelniami wyższymi i partnerami zagranicznymi, uczestnicząc w programach edukacyjnych Unii Europejskiej.
Fotografia nauczycieli I Liceum Ogólnokształcącego w Dębicy w roku jubileuszowym 125-lecia powstania szkoły
W gronie jej absolwentów znajdują się dziennikarze, lekarze, naukowcy, artyści, przedsiębiorcy i przedstawiciele wielu prestiżowych zawodów – m.in. :
Tadeusz Łomnicki – jeden z najwybitniejszych polskich aktorów teatralnych i filmowych XX wieku, wieloletni dyrektor Teatru na Woli w Warszawie, profesor PWST.
Jan Łomnicki – reżyser i scenarzysta filmowy, znany m.in. z seriali „Dom” oraz „Modrzejewska”; brat Tadeusza Łomnickiego.
Krzysztof Penderecki – światowej sławy kompozytor i dyrygent, laureat wielu międzynarodowych nagród, twórca m.in. „Pasji wg św. Łukasza” i „Polskiego Requiem”.
August Kowalczyk – aktor teatralny i filmowy, reżyser oraz dyrektor teatrów (w Warszawie i Częstochowie). więzień obozu Auschwitz, swoje doświadczenia przedstawił m.in. w monodramie „Więzień nr 6804” oraz literackiej trylogii Refren kolczastego drutu – które odwołują się do jego młodości i wojennych przeżyć.
Mateusz Borek – dziennikarz i komentator sportowy, jeden z najbardziej rozpoznawalnych głosów polskiego dziennikarstwa piłkarskiego, współtwórca Kanału Sportowego.
Wilhelm Mach – pisarz
Ludwik Marszałek – oficer Wojska Polskiego, żołnierz wyklęty
Tadeusz Münnich – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego
Radosław Rak – lekarz weterynarz, pisarz (2006)
Karol Rudolf – generał brygady
Józef Rymut – pułkownik Wojska Polskiego
Bolesław Stachoń – pułkownik pilot (uczęszczał do Gimnazjum w latach 1907–1914)
Stanisław Waltoś – profesor nauk prawnych
Jan Wiktor – pisarz
Dyrektorzy szkoły:
- Józef Szydłowski (1900–1918)
- Michał Staroń (1918–1919)
- Piotr Passowicz (1919–1925)
- ks. Błażej Kotfis (kier. od 1925, dyr. od 1 IV 1926, do 1932)
- Franciszek Sadowski (1933–1948)
- Zofia Hołubowicz (1948–1949)
- Jan Czychin (1949–1954)
- Wiktor Pietrzykowski (1954–1964)
- Edmund Galas (1964–1987)
- Stanisław Kłok (1987–1991)
- Ryszard Pękala (1991–2016)
- Leszek Klabacha (2016−2018)
- Ludmiła Stelmach-Kołodziej (p.o. dyrektora maj – sierpień 2018)
- Wiesław Ostafin (2018–2023)
- Ludmiła Stelmach-Kołodziej (od 2023)
Jubileusz – czas wspomnień i refleksji
Obchody 125-lecia szkoły to nie tylko święto jej obecnych uczniów i nauczycieli, ale także okazja do spotkań absolwentów, wspomnień dawnych lat oraz refleksji nad znaczeniem edukacji w życiu społecznym. I Liceum Ogólnokształcące w Dębicy to instytucja z historią, tradycją i charakterem – szkoła, która przez pokolenia kształtowała umysły i sumienia młodych ludzi. Jej jubileusz to również wyraz nadziei na kolejne dekady rozwoju, innowacji i kontynuacji wartości, które od 1900 roku stanowią fundament jej istnienia.
Fot. UM Dębica
