Dzisiaj, 31 października 2025 w wieku 78 lat roku zmarła Elżbieta Penderecka, działaczka kulturalna, promotorka muzyki klasycznej i wieloletnia organizatorka najważniejszych festiwali muzycznych w Polsce i na świecie, żona światowej sławy kompozytora Krzysztofa Pendereckiego. O śmierci Elżbiety Pendereckiej poinformował Andrzej Giza ze Stowarzyszenia im. Ludwiga van Beethovena.
Życie i początki
Elżbieta Ludwika Penderecka, z domu Solecka, urodziła się w 1947 roku w Krakowie. Była absolwentką X Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie oraz studiowała fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1965 roku poślubiła jednego z najwybitniejszych kompozytorów XX wieku – Krzysztofa Pendereckiego, z którym tworzyła niezwykły duet zarówno w życiu prywatnym, jak i w działalności artystycznej. Z małżeństwa tego urodziło się dwoje dzieci: Łukasz i Dominika.
Pasja, która stała się misją
Od połowy lat 60. Elżbieta Penderecka prowadziła sekretariat swojego męża, stając się jednocześnie jego najbliższą współpracownicą i organizatorką licznych przedsięwzięć artystycznych. W 1990 roku założyła pierwszą w Polsce prywatną agencję kulturalną Heritage Promotion of Music and Art, kierując nią do 1995 roku.
Z czasem stała się jedną z najbardziej wpływowych postaci życia muzycznego w Polsce. Współtworzyła Europejską Fundację Mozartowską, a z jej inicjatywy powstała orkiestra kameralna Sinfonietta Cracovia, dziś jedna z czołowych orkiestr w kraju. Organizowała prestiżowe koncerty i cykle, w tym „Koncerty Wielkich Mistrzów – Elżbieta Penderecka zaprasza”, podczas których w Polsce występowali tacy artyści jak Yehudi Menuhin, Mścisław Rostropowicz, Jessye Norman czy Simon Estes.
Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena
Jej największym dziełem organizacyjnym był jednak Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena, zainaugurowany w 1997 roku w Krakowie, a od 2004 roku organizowany w Warszawie. Festiwal stał się jednym z najważniejszych wydarzeń muzycznych w Europie, goszcząc artystów i orkiestry światowego formatu.
Od 2003 roku Penderecka pełniła funkcję prezesa Stowarzyszenia im. Ludwiga van Beethovena, które realizowało szeroki program promocji muzyki klasycznej w Polsce i za granicą. Z jej inicjatywy powstała także Orkiestra Akademii Beethovenowskiej, skupiająca najzdolniejszych studentów i absolwentów Akademii Muzycznej w Krakowie.
Zaangażowanie społeczne i publiczne
Elżbieta Penderecka nie stroniła od działalności publicznej. Zasiadała w wielu radach programowych i honorowych komitetach, wspierając inicjatywy na rzecz kultury. Współpracowała z władzami miast i instytucji artystycznych, wspierając promocję polskiej muzyki w świecie.
Choć nie była politykiem, kilkukrotnie angażowała się w kampanie prezydenckie, wspierając m.in. Lecha Kaczyńskiego w 2005 roku oraz Bronisława Komorowskiego w latach 2010 i 2015.
Odznaczenia i wyróżnienia
Za swoją działalność Elżbieta Penderecka została wielokrotnie odznaczona w kraju i za granicą. Otrzymała m.in. Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, Odznakę Honorową „Bene Merito”, a także wysokie odznaczenia państwowe z Niemiec, Włoch, Litwy, Finlandii, Austrii i Chile.
Była również laureatką licznych nagród i tytułów, w tym Europejskiej Nagrody Kultury, Złotej Statuetki BCC, Nagrody Pro Musica Viva oraz Paszportu „Polityki” (2012, wspólnie z mężem).
Dziedzictwo
Po śmierci Krzysztofa Pendereckiego w 2020 roku Elżbieta Penderecka z ogromną determinacją kontynuowała jego misję – pielęgnowania dorobku muzycznego, wspierania młodych artystów i umacniania pozycji Polski na mapie kulturalnej świata.
Do końca życia pozostawała aktywna, uczestnicząc w życiu artystycznym i dbając o rozwój instytucji, które współtworzyła. Jej odejście jest ogromną stratą dla polskiej kultury.
„Zostawiła po sobie muzykę, ludzi i idee”
Elżbieta Penderecka była osobą niezwykle energiczną, wymagającą i oddaną sztuce. Dzięki jej wizji i pasji Polska stała się miejscem spotkań największych osobowości świata muzyki klasycznej. Pozostanie w pamięci jako kobieta, która – z dala od blasku reflektorów – przez dziesięciolecia budowała mosty między artystami, instytucjami i narodami.
