Był rok 2003 kiedy ówczesny burmistrz Dębicy Edward Brzostowski zainicjował utworzenie w grodzie nad Wisłoką muzeum. W jednym z ponad 100 letnich wówczas budynków na terenie dawnej jednostki wojskowej, a wcześniej koszar kawalerii przy dzisiejszej ulicy Ratuszowej rozpoczęto tworzenie muzeum regionalnego.
Organizację muzeum powierzono wówczas Januszowi Ożogowi, który został jego pierwszym dyrektorem. Pierwsze zbiory muzeum pochodziły z Izby Regionalnej Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Dębickiej, zakładowych Sal Tradycji niektórych dębickich firm oraz od osób prywatnych. W 2007 roku dyrektor Ożóg odszedł na emeryturę a nowym dyrektorem został Jacek Dymitrowski. Wówczas też w związku z akcją rewitalizacji terenów byłej jednostki wojskowej muzeum wzbogaciło się o dwa sąsiednie budynki. Jeden z nich został przeznaczony na stałą wystawę dotyczącą historii dębickiego garnizonu wojskowego, drugi zaś na archiwum i bibliotekę muzealną.
Obecnie muzeum posiada cztery działy: archeologiczny, etnograficzny, historyczny, sztuki i wojskowy. Oprócz tego prowadzi wystawy czasowe, tematycznie związane z terenami obecnych powiatów: dębickiego i ropczycko-sędziszowskiego, lekcje muzealne oraz warsztaty dotyczące historii kultury i sztuki. Dysponuje także nowo utworzoną biblioteką regionalną oraz własną salką projekcyjną.
Z okazji 15-lecia działalności muzeum został wydany znaczek filatelistyczny, karta pocztową wraz z pamiątkowym stemplem oraz znaczek turystyczny No.627 przedstawiający kawalerzystę w mundurze 5 Pułku Strzelców Konnych. Wszystkie te okolicznościowe wydawnictwa zostały zaprezentowane 18 maja 2018 r. podczas Nocy Muzeów, która była także okazją do świętowania 15-lecia działalności placówki.
Gratulacje i życzenia dalszych owocnych lat działalności złożyli na ręce dyrektora Jacka Dymitrowskiego m.in. Małgorzata Kędzior, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Dębicy, zastępca dyrektora MOPS Marzena Socha, Marzena Kowalska, dyrektor Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Dębicy oraz Ryszard Pękala, przewodniczący Rady Miejskiej w Dębicy.
