Budynek Ochronki kiedy mieszkały w nim Siostry
Dziś ten obiekt już nie istnieje, ale wcześniej przez kilkadziesiąt lat był bardzo ważnym miejscem dla lokalnej społeczności Grabin. W 1920 roku w budynku tym rozpoczęła działalność publiczna szkoła powszechna, której pierwszą dyrektor została siostra Melchiora (Maria) Porożyńska ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Dębickich. Budynek Ochronki Sióstr Służebniczek w Grabinach, bo o nim mowa był miejscem nie tylko zdobywania wiedzy, ale także miejscem modlitwy i integracji lokalnej społeczności.
Zgromadzenie Sióstr Służebniczek Bogarodzicy Dziewicy Niepokalanie Poczętej, które w Dębicy rozpoczęło swoją działalność 2 sierpnia 1882 roku w Grabinach pojawiło się w latach 20′ XX wieku. Jako pierwsza do Grabin przybyła s. Melchiora Porożyńska, która w 1920 roku objęła stanowisko dyrektora szkoły powszechnej, która działała w budynku ochronki.
W latach 30 XX wieku w Ochronce w Grabinach pracowało 5 sióstr Służebniczek: S. Melchiora Porożyńska, S. Romana Szwydkówna, S. Feliksa Jaworówna, S. Kanizja Handzlówna, S. Euzebia Barylska.
Siostra Melchiora (Maria) Porożyńska, która zaczęła swoją pracę w Grabinach wraz z otwarciem placówki odegrała znaczącą rolę w jej historii. Dzięki jej negocjacjom z okupantem podczas II wojny światowej i pomimo
mocno utrudnionej edukacji i nie sprzyjającym warunkom dzieci mogły się w tym trudnym czasie kształcić.
„Siostry przez lata pomagały okolicznej ludności. Pomimo wojny prężnie rozwijały swoje gospodarstwo w Grabinach, które zajmowało 2 ha. Zajmowały się hodowlą kur, królików, kaczek itp., ale również hafciarstwem, pracami domowymi, leczeniem chorych i oczywiście nauką wiejskich dzieci. Potrafiły robić kołdry oraz domowe leki czy opatrunki. Otaczały one opieką wszystkich potrzebujących, czasem dokarmiały również biedne dzieci.
Nauczanie przedmiotów takich jak geografia czy historia było zabronione i groziło śmiercią, jednak siostry edukowały uczniów w dziedzinach takich jak matematyka czy j. polski. Ponadto siostry służebniczki pielęgnowały w uczniach miłość do ojczyzny i Boga. Rok szkolny rozpoczynała mszą, której towarzyszyły pieśni patriotyczne oraz religijne. Z okazji wszelkich świąt organizowano akademie, podczas których występowali zaproszeni goście, a wszystko kończył poczęstunek.
Chociaż z czasem szkoła zyskała własny budynek, to siostry jeszcze bardzo długo żyły w Grabinach i wspierały duchowo okoliczną ludność, oraz katechizowały dzieci. Mimo, że ochronka i oddział sióstr został zlikwidowany w roku 1991, to ludzie wciąż z uśmiechem na ustach oraz sentymentem wspominają pobyt w Grabinach sióstr” – piszą o siostrach na stronie projektu „100. Rocznica Odzyskania Niepodległości” uczniowie Szkoły Podstawowej w Grabinach.
Ochronka sióstr działała w Grabinach do roku 1991. W tym czasie (1988-1991) na rzecz lokalnej społeczności pracowały w niej trzy siostry: S. Olimpia Midura, S. Bazylissa Rożek i S. Krystyna Stolarz.
Kilka lat temu będący już w bardzo kiepskim stanie budynek został rozebrany. Działka po ochronce znajdująca się w zarządzie Gminy Czarna przez bardzo długi czas nie była zagospodarowana. Trzy lata temu w miejscu tym powstał park rekreacyjny z siłownią plenerową dla mieszkańców Grabin.
Wspomnienia mieszkańców Grabin o obecności Sióstr Służebniczek w ich miejscowości za stroną internetową szkolnego projektu „100. Rocznica Odzyskania Niepodległości”- https://grabiny.webnode.com/
„Ochronka, czyli dom z kaplicą i salą katechetyczną. W tym domu mieszkały siostry Służebniczki Dębickie. Siostry zajmowały się również ogrodem, a zimą robiły kołdry. Gdy byłem w zerówce odbywały się katechezy dla dzieci z klasy przedszkolnej, które prowadziła jedna z sióstr. Natomiast starsze dzieci uczęszczały na lekcje katechezy, które prowadził ksiądz. W maju w ochronce odbywały się majówki ku czci Matki Boskiej, a w październiku chodziliśmy do ochronki odmawiać różaniec. Ja uczęszczałem przez całą szkołę na katechezy w ochronce. Jak byłem w ósmej klasie to był ostatni rok, w którym katechezy odbywały się w ochronce. Od 1990 r. religia zaczęła odbywać się w szkołach. Ze względu na zły stan budynku siostry zostały przeniesione do Domu Generalnego w Dębicy, a ochronka została zamknięta. Jedynie w kaplicy w maju odbywały się nabożeństwa majowe, a w październiku różaniec. Z roku na rok budynek ochronki był w coraz gorszym stanie, nieremontowany groził zawaleniem. Po oględzinach nadzoru budowlanego budynek został przeznaczony do rozbiórki.”
W miejscu Ochronki z inicjatywy Pana Wojciecha Zarychty z Grabin, darczyńcy działki postawiony został cokół z figurą Maryi na którym umieszczona napis:
” Na pamiątkę istnienia w tym miejscu Ochronki Sióstr Służebniczek w latach 1920-2014. Darczyńca działki Wojciech Zarychta, Grabiny, 1 maja 2020″
„W ochronce sióstr zakonnych była kaplica i salka katechetyczna. Na religię chodziliśmy po skończonych zajęciach w szkole. Często pomagaliśmy Siostrom w ogrodzie. Miały piękny, duży zadbany ogród. Pomagaliśmy im w pracach”
„Siostry stawały się coraz starsze, dom nie był remontowany, w coraz gorszym stanie, aż w końcu musiały się wyprowadzić. Utrzymanie domu stało się dla nich zbyt uciążliwe”
O ochronce i pobycie sióstr Służebniczek Dębickich w Grabinach opowiada Łucja Pociask
Wywiad przeprowadziły uczennice Szkoły Podstawowej w Grabinach:
Emilia Kurdziel i Izabela Podlasek
