fot. FB Armia Krajowa Dębica
Dzisiaj, 17 listopada w wieku 100 lat zmarł mjr. Stanisława Szuro ps. Zamorski, więzień obozu pracy przymusowej w Pustkowie oraz Bergen-Belsen.
Stanisław Szuro ur. 19 października 1920 roku w Krakowie był majorem Wojska Polskiego, uczestnikiem wojny obronnej 1939 r., żołnierzem ZWZ-AK, wieloletnim więźniem obozu pracy w Pustkowie, działaczem podziemia antykomunistycznego, historykiem.
W wolnej Polsce zaangażował się w działalność społeczną i popularyzatorską. Był m.in. prezesem Oddziału Krakowskiego Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego. Brał udział w uroczystościach rocznicowych na Górze Śmierci w Pustkowie.
W 2018 r. wydał, wraz z synem Janem, wspomnienia biograficzne pt. „I tak będę żył”. Od 2015 r. był członkiem Kapituły Honorowej Nagrody im. Danuty Siedzikówny „Inki”. Za swoją działalność odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Życiorys Stanisława Szuro (źródło: wikipedia.pl)
Stanisław Szuro, ps. „Zamorski” (ur. 19 października 1920 w Krakowie, zm. 17 listopada 2020 tamże[1]) – major Wojska Polskiego, historyk, więzień obozów hitlerowskich i komunistycznych.
II wojna światowa
Po zdaniu matury był junakiem. W momencie wybuchu wojny jego batalion stacjonował w Augustowie, niedaleko granicy z III Rzeszą. Uczestniczył w kampanii wrześniowej. Został internowany przez władze litewskie w obozie w Birsztanach.
Po powrocie do Krakowa wstąpił w szeregi ZWZ i AK. Aresztowany przez Niemców trafił do więzienia Montelupich w Krakowie. W październiku 1942 roku przewieziono go do obozu w Pustkowie, gdzie przebywał do likwidacji obozu. W czerwcu 1944 roku wyjechał stamtąd do obozu w Sachsenhausen-Oranienburg. Pracował tam w komandzie murarzy. W styczniu 1945 roku osadzono go w obozie Bergen-Belsen. Do Polski powrócił w czerwcu 1945 roku.
Okres stalinowski
27 listopada 1946 roku został zatrzymany i oskarżony o udział w związku Liga Walki z Bolszewizmem wraz z innymi osobami, z których 9 potem zostało skazanych na śmierć. Byli to studenci krakowskich uczelni, przedstawiani przez ówczesną prasę jako członkowie rabunkowej bandy NSZ. Liga Walki z Bolszewizmem działająca w latach od początku 1946 do marca 1947 w Krakowie i powiecie chrzanowskim, powiązana z Narodową Organizacją Wojskową i Stronnictwem Narodowym była rozpracowywana przez WUSW w Krakowie do 1985 roku.
3 lutego 1947 roku brał udział w procesie w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Krakowie. Rozprawie przewodniczył ppłk Julian Polan-Haraschin. Stanisław Szuro został wówczas oskarżony i uznany winnym usiłowania konfiskaty broni dwóm członkom PPR, pieniędzy ze spółdzielni „Hurt Mięsa”, składu cukru „Lasek”; konfiskaty pieniędzy z Państwowej Fabryki Cykorii Francka, spółdzielni kredytowej „Oszczędność”, Państwowych kamieniołomów i Wapienników „Liban”; konfiskaty 2 pistoletów „Nagan” członkowi PPR z Zalasia. Został uznany winnym pobicia dwóch funkcjonariuszy UB, zamiaru dokonania zamachu na funkcjonariusza UB, udzielenia pomocy w likwidacji członka PPR, usiłowania konfiskaty pieniędzy, złota i kosztowności lekarzowi, przechowywania pistoletu P38. Skazany został na karę śmierci, którą 17 marca 1947 roku na mocy amnestii z 22 lutego 1947 roku, złagodzono do 15 lat. Przebywał w więzieniach w Rawiczu i we Wronkach (od 20 czerwca 1947 roku do 22 sierpnia 1955). 19 maja 1956 roku darowano mu karę utraty praw honorowych i utraty mienia. 13 lipca 1956 roku Sąd Wojewódzki w Krakowie w ramach odwilży zwolnił go z odbywania reszty kary. Został zwolniony z więzienia trzy dni później.
Po 1956 r.
Stanisław Szuro po wyjściu z więzienia ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pracował w bursach akademickich i szkołach średnich, m.in. w Liceum Ogólnokształcącym Zakonu Pijarów im. Stanisława Konarskiego w Krakowie, Niższym Seminarium Duchownym Ojców Franciszkanów w Wieliczce. 22 lutego 1994 roku został zrehabilitowany. Był prezesem Oddziału Krakowskiego Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski w 2008.
Pod koniec życia uczestniczył w spotkaniach w instytucjach kultury i nauki Krakowa i Wieliczki. Wygłaszał na nich prelekcje na różne tematy historyczne w większości dotyczące polskich konfliktów zbrojnych w XIX i XX wieku. Często był zapraszany przez Muzeum Armii Krajowej w Krakowie. Jego wykłady cieszyły się popularnością na serwisie YouTube. Łącznie jego filmy wyświetlono ponad 51 tysięcy razy.
Został członkiem Kapituły Honorowej Nagrody im. Danuty Siedzikówny „Inki”.
Minister obrony narodowej Antoni Macierewicz decyzją nr 2638 z 2 sierpnia 2017 mianował kapitana nie podlegającego obowiązki służby wojskowej Stanisława Szuro s. Jana go na stopień majora.
W 2018 roku wydał, wraz z synem Janem, wspomnienia biograficzne zatytułowane „I tak będę żył”
