Dwór został wzniesiony w Przyborowie w 1894 roku przez Mikołaja Reya, potomka ojca literatury polskiej oraz posła z Pilzna. Projekt dworu na planie prostokąta wykonał Stanisław Witkiewicz, twórca zakopiańskiej architektury i ojciec słynnego malarza i pisarza„ Witkacego ”.
Murowany dwór składał się z parterowego, prostokątnego korpusu, opatrzonego na osi ryzalitem wejściowym oraz piętrowych, prostokątnych, ustawionych doń prostopadle skrzydeł bocznych. Całość nakrywały osobne dla każdej części, charakterystyczne dla góralszczyzny, strome dachy z okapami wysuniętymi przed lico murów. Dwór był wyposażony od frontu i od strony parku w trzy ryzality oraz w niegdyś przeszkoloną werandę. W dachu korpusu umieszczone zostały także niewielkie lukarny doświetlające strych, zwieńczone tego samego kształtu daszkami. Wejściowy ryzalit zwieńczony był trójkątnym szczytem, a znajdujący się od frontu ganek nakryty był dwuspadowym daszkiem. Budynek wyposażony był w duże prostokątne okna wykonane w stylu zakopiańskim.
źródło: spuscizna.org
„W czasach najlepszej świetności, kiedy to właścicielem dworu był Mikołaj Rey, do Przyborowa przyjeżdżali na polowania Henryk Sienkiewicz z synem, Wincenty Witos i Ignacy Jan Paderewski. W 1917 r. rodzina Jabłonowskich – córka Mikołaja Helena i księcia Józefa Jabłonowskiego, przejęła cały majątek Reya w Chotowej, Przyborowie i Głowaczowej. Księżna Jabłonowska zasłynęła dzięki prowadzonej działalności charytatywnej oraz pomocy miejscowej ludności. Do dzisiejszego dnia nadal żywa jest pamięć o księżnej, która w czasach okupacji hitlerowskiej prowadziła działalność konspiracyjną, dostarczała więźniom obozu koncentracyjnego w Pustkowie żywność, jak również ukrywała w swoim domu partyzantów” – napisał o historii dworu jakiś czas temu na profilu FB ziemi dębickiej Henryk Mazurkiewicz.
W 1945 roku na mocy dekretu PKWN o reformie rolnej, dwór i cały majątek znacjonalizowano bez odszkodowania. Dwór został wówczas zaadaptowany na potrzeby gospodarstwa ogrodniczego. W 1970 roku obiekt częściowo spłonął i od tego czasu do chwili obecnej jest w stanie kompletnej ruiny.
Dawni właściciele dworu w Przyborowie po wojnie przenieśli się do Krakowa. Książę Józef Jabłonowski zmarł w Krakowie w 1966 roku, natomiast jego żona księżna Helena Jabłonowska, córka Mikołaja Reya w 1977 roku. Mikołaj Rey, jego żona Maria i córka Helena Jabłonowska spoczywają w rodzinnym grobowcu w Straszęcinie.
Do dnia dzisiejszego po dawnej świetności dworu pozostały jedynie dwa kwiatowe ornamenty po wewnętrznej stronie balkonu, natomiast w otaczającym dwór parku krajobrazowym opadającym dwoma tarasami w kierunku południowym, gdzie znajdował się staw, zachowały się piękne, stare, rozłożyste dęby. Ocalały także liczne drzewa, pomniki przyrody. Widoczne są także resztki alei lipowej, prowadzącej w obręb zabudowań oraz podjazd na którym niegdyś znajdował się owalny klomb. Dziś rośnie tam tylko trawa i znajduje się zamontowana w latach 70 XX wieku lampa oświetleniowa.
Archiwalne zdjęcia dworu w Przyborowie – źródło: spuscizna.org
Zapytaliśmy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków jaki jest obecnie status tej nieruchomości i czy planują jakieś działania zabezpieczające.
” Pozostałości dworu w Przyborowie stanowią własność prywatną (bardzo długo trwało postępowanie roszczeniowe właścicieli o zwrot majątku). Aktualnie posiadamy już kontakt telefoniczny do wnuczki byłych właścicieli. W najbliższym czasie przewidujemy możliwość przeprowadzenia kontroli z udziałem właściciela w celu podjęcia prac zabezpieczających” – informuje Wojewódzki Konserwator Zabytków.
