Ruiny dworu w Siedliskach Bogusz (2020), fot. Włodzimierz Topolski
W Siedliskach Bogusz istniały niegdyś dwa dwory. Pierwszy, drewniany wzniesiony został najprawdopodobniej około roku 1730. Drugi, o wiele bardziej okazały, murowany zbudowano na początku XIX wieku i przebudowano go w stylu eklektycznym w połowie tego wieku. Do dziś pozostały jedynie ruiny murowanego dworu ograbionego i zrujnowanego wcześniej podczas rzezi galicyjskiej w 1846 roku.
Pierwszy, stary drewniany dwór wystawiony został około roku 1730. Według zachowanych dokumentów jego budowa kosztowała około 1 tysiąc ówczesnych złotych, natomiast wzniesione przy nim zabudowania gospodarcze około 500 złotych. Dwór i zabudowania były drewniane, bo w dokumentach z tamtego okresu nie ma śladu wydatków murarskich.
Nowy, murowany dwór wzniesiony na początku XIX wieku, przebudowany kilkadziesiąt lat później od frontu posiadał ozdobną, niezadaszoną galerię prowadzącą do głównego wejścia. Od frontu dwór miał pięć prostokątnych okien. Jak na owe czasy dwór należał do nowoczesnych i bardzo zadbanych. W okresie świetności obiektu do dworu prowadziły dwie drogi. Jedna z nich biegnąca blisko stawu po II wojnie światowej zarosła.
Oba dwory, stary z połowy XVIII w. i ten nowszy z XIX w. sąsiadowały ze sobą i niestety ze względu na brak należytej opieki obecnie zostały z nich jedynie ruiny.
Tuż przy starym dworze znajduje się piwnica ziemna z początków XVIII w. Niestety przed kilkunastoma laty poprzez nierozważne wyjecie z konstrukcji części kamieni wykorzystanych przy budowie konstrukcja zapadła się.
W chwili obecnej z murowanego dworu i zabudowań gospodarskich zostały tylko ruiny, które są własnością prywatną. We wcześniejszym okresie użytkownikami obiektu była Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna i przedszkole.
Obecnie na terenie przy ruinach trwają prace porządkowe. Według nieoficjalnych informacji w planie jest odbudowa obiektu i utworzenie w nim domu spokojnej starości.
Historia Siedlisk Bogusz
Wieś położona w terenie pagórkowatym przy drodze Kamienica Dolna – Grudna Górna powstała w pierwszej połowie XIV wieku. Przepływa przez nią potok Kamienica nazywany dawniej Jeziorem oraz jego dopływ Kamionka. Wieś od północy graniczy z Brzostkiem, od którego oddzielają je trzy wzgórza.
Nazwa Siedliska pochodzi od słowa „siodło” oznaczającego osiedle. Drugi człon nazwy został nadany dla upamiętnienia właścicieli wsi – Boguszów wymordowanych podczas rabacji chłopskiej w 1846 r. Wśród właścicieli Siedlisk Bogusz dzierżących tę wieś na przestrzeni wieków znaleźli się m.in. rycerze ruscy: Piotr, Ostaszek i Chodek, później w XVI w. Jan, Kasper i Melchior Oświęcimowie, następnie rodziny Rzuchowskich, Trzecieckich, Stojowskich, Boguszów, Gorajskich i Lewickich.
Rzeź galicyjska 1846
„20 lutego 1846 roku w tutejszym dworze dobiegał końca zjazd rodziny Boguszów, zbierających się, jak co roku, na imieninach seniorki rodu Apolonii Boguszowej. Czasy były niespokojne. Szlachta przygotowywała się do zbrojnego wystąpienia przeciwko austriackiemu zaborcy. Ten jednak, uprzedzając powstanie podburzył przeciwko niej chłopów, rozsiewając plotki o tym jak panowie planują jeszcze większe obciążenia pańszczyzną. Na czele zbuntowanego chłopstwa stanął od lat procesujący się z Boguszami Jakub Szela, mieszkaniec sąsiadującej z Siedliskami Smarżowej. Osobiste zatargi i chęć wyrównania rachunków sprawiły, że tutejszy majątek stał się sceną szczególnie tragicznych wydarzeń.
O tym, jak była to krwawa łaźnia, świadczy tablica na cmentarzu ufundowana przez Ludwikę z Boguszów Gorayską. Zginął wówczas dziedzic Siedlisk – Wiktor oraz Tytus i Włodzimierz Boguszowie, chłopi zamordowali także Nikodema Bogusza – dziedzica sąsiedniej Smarżowej oraz władającego Rzędzianowicami – Stanisława Bogusza. Chłopstwo nie oszczędziło nawet dobiegającego dziewięćdziesiątki nestora rodu – Stanisława Bogusza. Śmierć poniosły także inne osoby przebywające podówczas z wizytą w Siedliskach – epitafium wymienia łącznie 19 osób” – można przeczytać o wydarzeniach z 1846 w książce ks. B. Stanaszka „Brzostek i okolice”
Aktualne zdjęcia ruin dworu w Siedliskach Bogusz dzięki uprzejmości Pana Włodzimierza Topolskiego
