Apteki w Dębicy to nie tylko miejsca, w których zaopatrujemy się w leki, ale także świadkowie zmian, jakie zaszły w naszym mieście na przestrzeni ostatnich 160 lat, kiedy w grodzie nad Wisłoką została założona pierwsza w historii miasta apteka. Od XIX wieku, przez czasy przedwojenne, okres PRL-u, aż po współczesność apteki w Dębicy były i są nieodłącznym elementem życia społecznego i zdrowotnego mieszkańców.
W ciągu ponad 160 lat lat ich rola ewoluowała, podobnie jak sama Dębica, która przechodziła przez różne etapy rozwoju i transformacji. Przyjrzyjmy się, jak zmieniały się apteki w naszym mieście, gdzie się znajdowały, jakie wyzwania stawiały przed nimi kolejne dekady oraz jak reagowały na potrzeby swoich pacjentów w zmieniających się czasach. Zapraszamy w podróż po Dębicy śladami dawnych dębickich aptekarzy i pierwszych aptek zaczynając od najsłynniejszej apteki przy Ciasnej Ulicy.
Apteka Herzoga/ Goldflussa / Zauderera w Ciasnej Ulicy
Pierwszą aptekę w Dębicy założył Ferdynand Herzog, syn aptekarza Judy Herzoga, przesiedleńca ze Śląska, burmistrz Dębicy w latach 1870-1876 oraz 1879-1880. Apteka została zarejestrowana w sądzie w Tarnowie w październiku 1861 roku i od początku swojej działalności istniała przy dzisiejszej ulicy Spółdzielczej nazywanej też dziś Ciasną Ulicą, a w okresie międzywojennym noszącej nazwę ul. Zauderera, kolejnego właściciela apteki i burmistrza Dębicy. Przez Ferdynanda Herzoga apteka była prowadzona w latach 1861-1876, natomiast kolejnym właścicielem apteki został wspomniany już Henryk Zauderer (do 1908 roku), a po jego śmierci apteka przeszła w ręce Leona Goldflussa (właściciel apteki w latach 1909-1911.), a następnie jego syna Pinkasa Goldflussa (właściciel apteki w latach 1913-1914). Kolejnym właścicielem apteki przy dzisiejszej Ciasnej Ulicy był kolejny członek rodziny Goldflussów – Maurycy, który prowadził ją w dwudziestoleciu międzywojennym. Był jej właścicielem do wybuchu II wojny światowej.
„W latach 1945-1951 aptekę dzierżawiła mgr Stefania Kolak. W roku 1951 aptekę upaństwowiono i kierował nią mgr farm. Włodzimierz Gardziel. Pod koniec lat 60. XX kierownikiem została mgr. farm. Teresa Kazanowska, po której funkcję tę objęła mgr. far. Teresa Wepsięć. Trudności kadrowe spowodowały ze zaniechano produkcji leków gotowych.
W 1975 roku aptekę przeniesiono na Osiedle Matejki 6 (od tej pory apteka przy Spółdzielczej nie istnieje), którą do lat 90. XX kierowała Teresa Wepsięć, a jej zastępcą była w nowym lokalu Danuta Mroczka, natomiast technikiem farmacji Maria Dziurgot. Wszystkie wymienione panie to dębiczanki i absolwentki Liceum Ogólnokształcącego” – można przeczytać o tej aptece i jej właścicielach przeczytać w Monografii Miasta Dębicy od redakcją Kiryka i Buszki.
Apteka Pod Gwiazdą/ Gardziela / Cefarm na skrzyżowaniu ul. Krakowskiej i Krótkiej obok „Manhatanu”
W 1936 mgr. farm. Włodzimierz Gardziel, który przybył do Dębicy z Sędziszowa Małopolskiego uzyskał koncesję i założył aptekę przy ul. Krakowskiej 4. Aptekę prowadził do 1951 roku kiedy to wszystkie apteki zostały upaństwowione. Wtedy Gardziel został kierownikiem dawnej apteki Herzoga przy ul. Ciasnej. Włodzimierz Gardziel jak wspominają starsi mieszkańcy miasta nie tylko zaopatrywał mieszkańców w leki, ale także służył radą i pomocą, a przez to zdobył ogromy autorytet w środowisku dębickim. Po upaństwowieniu apteką kierowała mgr. farm. Stefania Kolak, która wcześniej dzierżawiła od 1945 roku dawną aptekę Herzoga.
Do roku 1960 z kolei kierownikiem apteki przy Krakowskiej był mgr. farm. Zygfryd Kumor, po którym kierownictwo objęła (po jego przejściu na kierownika apteki przy Rzeszowskiej ) jego żona mgr. farm. Leokadia Mukuskiewicz – Kumor. W latach 1964-1966 zastępcą kierownika była mgr. farm. Danuta Sieprawska, po której do roku 1990 funkcję pełniła mgr. farm. Krystyna Krasoń. Apteka należąca do Cefarm Kraków nadal działa w przedwojennym budynku przy ul. Krakowskiej 4, który przed wojną był własnością jednego z najbogatszych mieszkańców Dębicy, przemysłowca, właściciela Pierwszej Krajowej Fabryki Taczek, Kół i Wozów Natana Grünspana, który zginął wraz z rodziną: żoną Deborą z Mahlerów i dwoma synami oraz ich rodzinami w Holokauście. Na terenie dawnej fabryki Grunspana znajduje się dziś targowisko „Manhattan”.
Apteka/drogeria Stanisława Niemca przy Rynku 25
W okresie międzywojennym do pierwszych lat powojennych w centrum miasta (Rynek 25 u wylotu ul. Kolejowej) była drogeria której właścicielem był. mgr. farm Stanisław Niemiec (1887-1965), który podobnie jak Włodzimierz Gardziel służył radą i pomocą ludności miasta i okolicy. W stojącej do dzisiaj przy dębickim Rynku okazałej kamienicy działała drogeria oraz miała w niej siedzibę redakcja gazety „Echo z nad Wisłoki”. W swojej drogerii Stanisław Niemiec sprzedawał bardzo różnorodny towar od artykułów kosmetycznych i środków opatrunkowych, przez artykuły fotograficzne, lampy elektryczne, przybory do rowerów do amunicji i prochu strzelniczego.
Apteka Optimum / Melisa/ Panaceum / Remedium / Centrum
W Dębicy po II wojnie światowej powstało jeszcze kilka aptek. Jako trzecia w historii miasta w 1965 roku w budynku przy ul. Rzeszowskiej 56 powstała jako apteka państwowa Apteka Optimum której pierwszym kierownikiem był Zygmunt Kumor, a jego zastępcą Klaudia Walkowicz. Apteka ta została w latach 90. XX wieku sprywatyzowana , natomiast jej działalność została zakończona w roku 2016.
W roku 1989 jako czwarta w mieście przy ul. Cmentarnej 49 powstała Apteka Panaceum, której kierownikiem została Ewa Rozmysłowska, a jej zastępcą Jolanta Szczyrek. Apteka ta została sprywatyzowana w 1991 roku i od tego roku apteka jest własnością spółki farmaceutycznej „Panaceum” należącej do wspomnianych pań.
W 1991 roku powstała założona przez Lucynę i Jerzego Samborskich przy ul. Kolejowej 9 Apteka Melisa, a trzy lata później w roku 1994 powstała przy ul. Krakowskiej 10 Apteka Centrum której właścicielem jest Klaudiusz Such. Wśród dłużej działających aptek w Dębicy warto wymienić także aptekę przy ul. Sobieskiego/Czarneckiego działająca od lat 90. XX wieku.
