Previous slide
Next slide

Ruiny dworu Reyów i Jabłonowskich w Przyborowie – FILM + ZDJĘCIA

Dwór został wzniesiony w Przyborowie w 1894 roku przez Mikołaja Reya, potomka ojca literatury polskiej oraz posła z Pilzna. Projekt dworu na planie prostokąta wykonał Stanisław Witkiewicz, twórca zakopiańskiej architektury i ojciec słynnego malarza i pisarza„ Witkacego ”.

Murowany dwór składał się z parterowego, prostokątnego korpusu, opatrzonego na osi ryzalitem wejściowym oraz piętrowych, prostokątnych, ustawionych doń prostopadle skrzydeł bocznych. Całość nakrywały osobne dla każdej części, charakterystyczne dla góralszczyzny, strome dachy z okapami wysuniętymi przed lico murów. Dwór był wyposażony od frontu i od strony parku w trzy ryzality oraz w niegdyś przeszkoloną werandę. W dachu korpusu umieszczone zostały także niewielkie lukarny doświetlające strych, zwieńczone tego samego kształtu daszkami. Wejściowy ryzalit zwieńczony był trójkątnym szczytem, a znajdujący się od frontu ganek nakryty był dwuspadowym daszkiem. Budynek wyposażony był w duże prostokątne okna wykonane w stylu zakopiańskim.

„W czasach najlepszej świetności, kiedy to właścicielem dworu był Mikołaj Rey, do Przyborowa przyjeżdżali na polowania Henryk Sienkiewicz z synem, Wincenty Witos i Ignacy Jan Paderewski. W 1917 r. rodzina Jabłonowskich – córka Mikołaja Helena i księcia Józefa Jabłonowskiego, przejęła cały majątek Reya w Chotowej, Przyborowie i Głowaczowej. Księżna Jabłonowska zasłynęła dzięki prowadzonej działalności charytatywnej oraz pomocy miejscowej ludności. Do dzisiejszego dnia nadal żywa jest pamięć o księżnej, która w czasach okupacji hitlerowskiej prowadziła działalność konspiracyjną, dostarczała więźniom obozu koncentracyjnego w Pustkowie żywność, jak również ukrywała w swoim domu partyzantów” – napisał o historii dworu jakiś czas temu na profilu FB ziemi dębickiej  Henryk Mazurkiewicz.

W 1945 roku na mocy dekretu PKWN o reformie rolnej, dwór i cały majątek znacjonalizowano bez odszkodowania. Dwór został wówczas zaadaptowany na potrzeby gospodarstwa ogrodniczego. W 1970 roku obiekt częściowo spłonął i od tego czasu do chwili obecnej jest w stanie kompletnej ruiny.

Dawni właściciele dworu w Przyborowie po wojnie przenieśli się do Krakowa. Książę Józef Jabłonowski zmarł w Krakowie w 1966 roku, natomiast jego żona księżna Helena Jabłonowska, córka Mikołaja Reya w 1977 roku. Mikołaj Rey, jego żona Maria i córka Helena Jabłonowska spoczywają w rodzinnym grobowcu w Straszęcinie.

Do dnia dzisiejszego po dawnej świetności dworu pozostały jedynie dwa kwiatowe ornamenty po wewnętrznej stronie balkonu, natomiast w otaczającym dwór parku krajobrazowym opadającym dwoma tarasami w kierunku południowym, gdzie znajdował się staw, zachowały się piękne, stare, rozłożyste dęby. Ocalały także liczne drzewa, pomniki przyrody. Widoczne są także resztki alei lipowej, prowadzącej w obręb zabudowań oraz podjazd na którym niegdyś znajdował się owalny klomb. Dziś rośnie tam tylko trawa i znajduje się zamontowana w latach 70 XX wieku lampa oświetleniowa.

W 2020 roku zapytaliśmy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków jaki jest obecnie status tej nieruchomości i czy planują jakieś działania zabezpieczające.

” Pozostałości dworu w Przyborowie stanowią własność prywatną (bardzo długo trwało postępowanie roszczeniowe właścicieli o zwrot majątku). Aktualnie posiadamy już kontakt telefoniczny do wnuczki byłych właścicieli. W najbliższym czasie przewidujemy możliwość przeprowadzenia kontroli z udziałem właściciela w celu podjęcia prac zabezpieczających” – informuje Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Fot. W. Tarnopolski
Fot. W. Tarnopolski
Fot. W. Tarnopolski

Podziel się z innymi

Shares

Więcej informacji...

My i nasi partnerzy uzyskujemy dostęp i przechowujemy informacje na urządzeniu oraz przetwarzamy dane osobowe, takie jak unikalne identyfikatory i standardowe informacje wysyłane przez urządzenie czy dane przeglądania w celu wyboru oraz tworzenia profilu spersonalizowanych treści i reklam, pomiaru wydajności treści i reklam, a także rozwijania i ulepszania produktów. Za zgodą użytkownika my i nasi partnerzy możemy korzystać z precyzyjnych danych geolokalizacyjnych oraz identyfikację poprzez skanowanie urządzeń.

Kliknięcie w przycisk poniżej pozwala na wyrażenie zgody na przetwarzanie danych przez nas i naszych partnerów, zgodnie z opisem powyżej. Możesz również uzyskać dostęp do bardziej szczegółowych informacji i zmienić swoje preferencje zanim wyrazisz zgodę lub odmówisz jej wyrażenia. Niektóre rodzaje przetwarzania danych nie wymagają zgody użytkownika, ale masz prawo sprzeciwić się takiemu przetwarzaniu. Preferencje nie będą miały zastosowania do innych witryn posiadających zgodę globalną lub serwisową.