8 września 1939 roku, oddziały Wehrmachtu zajęły Dębicę. Rozpoczęła się niemiecka okupacja, która trwała do 23 sierpnia 1944 roku – łącznie 1811.
7 września 1939 r., XXII Korpus Pancerny wykorzystał lukę utworzoną po zwolnieniu terenu przez 24. Dywizję Piechoty pod Tuchowem, w walce zdołał pokonać oddziały Grupy Operacyjnej „Boruta” oraz drobne jednostki 24. Dywizji Piechoty. Niemiecka 4. Dywizji Lekka już przed południem 7 września zajęła Tuchów, a w godzinach popołudniowych także Pilzno.
Pułkownik Krzyżanowski, dowódca 24. Dywizji Piechoty, po otrzymaniu meldunku o położeniu własnych oddziałów oraz działaniach nieprzyjaciela w rejonie Tuchowa i Pilzna, doszedł do wniosku, że oddziały dywizji nie będą w stanie przeciwstawić się oddziałom nieprzyjaciela na linii Wisłoki. Podjął zatem decyzję o ich wycofaniu w nocy z 7 na 8 września. Nakazał marsz w kierunku południowo-wschodnim, w rejon Frysztak – Wysoka – Strzyżów. W nocy z 7 na 8 września oddziały niemieckie sforsowały Wisłokę pod Pilznem, aby następnie opanować Dębicę.
Dla powiatu dębickiego rozpoczął się okres niemieckiej niewoli. Przerażenie wśród mieszkańców regionu wzbudziły pierwsze detonacje bomb zrzucanych przez niemieckie bombowce, które wybuchły w Dębicy oraz pod Pilznem już pierwszego dnia wojny. Niepokój wzbudzały także tłumy polskich uciekinierów. Kolumny cywilów oraz grupy rozbitych polskich oddziałów przechodziły przez region, uciekając w kierunku wschodnim, już w pierwszym tygodniu wojny.
W Pilźnie rozstrzelano pięciu powstańców śląskich, którzy zginęli z rąk niemieckiej żandarmerii.
Tragiczny los spotkał wielu uczestników wojny obronnej 1939 r., którzy walcząc w różnych formacjach Wojska Polskiego, zginęli na froncie, bądź zostali schwytani i trafili do niewoli.
źródło: Armia Krajowa Dębica / fot.: Muzeum Regionalne w Dębicy
