W sobotę (22.08) oraz w niedzielę (23.08), odbyły się uroczystości rocznicowe z okazji 76. rocznicy bitwy na Kałużówce oraz walk żołnierzy 5. Pułku Strzelców Konnych AK w akcji „Burza”.
23 sierpnia 1944 r. wojska Armii Czerwonej wkroczyły do Dębicy i zatrzymały się na linii Braciejowa – Gumniska – Latoszyn. W tym czasie Niemcy zaciągnęli linię frontu odcinając obóz partyzancki znajdujący się na polanie Kałużówka.
Podczas próby wydostania się na stronę sowiecką, żołnierze AK, dowodzeni przez mjr. Adama Lazarowicza „Klamrę”, zostali ostrzelani przez artylerię sowiecką. W związku z tym dowództwo podjęło decyzję o pozostaniu w lesie i przeczekaniu na przejście frontu.
Następnego dnia Niemcy przystąpili do głównego uderzenia oddziałami piechoty na polanę Kałużówka, gdzie skoncentrowali się partyzanci. Żołnierze II Zgrupowania 5. psk AK cofali się stopniowo w głąb lasu, by kilkakrotnie przejść do kontrnatarcia.
Kiedy śmiertelnie ranny został dowódca niemiecki w randze majora, żołnierze Wehrmachtu rozpoczęli ewakuację z rejonu Kałużówki. Swoje obozowisko opuścili także żołnierze Armii Krajowej. Walki na Kałużówce całkowicie ustały w godzinach wieczornych. W wyniku dwudniowych walk poległo 11 żołnierzy AK, a wielu zostało rannych.
Po bitwie żołnierze AK przez wiele tygodni ukrywali się w lasach w rejonie: Gumnisk, Gołęczyny i Jaworza. W tym czasie zgrupowanie poniosło największe straty: wielu żołnierzy poległy, trafiło do niewoli lub zmarło w wyniku poniesionych ran . Ogółem w czasie „Burzy” poległo 61 żołnierzy tzw. II Rejonu Walki. Ich nazwiska widnieją na pomniku na Kałużówce postawionym z inicjatywy weteranów AK w 1984 roku.
źródło: Armia Krajowa Dębica
