W marcu br. minie kolejna rocznica stracenia w piwnicach więzienia UB na warszawskim Mokotowie siedmiu czołowych przywódców IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, którzy w czasie niemieckiej okupacji przewodzili strukturom Służby Zwycięstwu Polski – Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej na Rzeszowszczyźnie, w tym w powiecie dębickim.
Od 2011 roku dzień ich zamordowania obchodzony jest w Polsce wśród siedmiu najważniejszych świąt państwowych jako Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.
Dla mieszkańców Rzeszowszczyzny to święto powinno mieć szczególny charakter, bowiem bezpośrednio wiąże się z historią lokalną, akcentując w skali ogólnopolskiej bohaterów regionu.
Od kilku lat Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej – Środowisko 5 Pułku Strzelców Konnych AK w Dębicy pragnie nadać tym uroczystościom wyjątkowy i godny charakter, dzięki czemu inicjowane przez nas uroczystości wyrastają do rangi obchodów o zasięgu subregionalnym i wojewódzkim.
W bieżącym roku po raz kolejny pragniemy nadać obchodom wyjątkową oprawę i charakter. W ramach blisko dwutygodniowego cyklu przedsięwzięć planujemy: koncert, wykłady, uroczystości oficjalne, konkurs historyczny oraz pokazy filmów.
Program przedsięwzięć:
20 lutego 2015 (piątek) godz. 18:00 – Dębica, Kino Kosmos MOK (ul. Ignacego Lisa 3)
– wykład prof. dr hab. Krzysztofa Szwagrzyka – pełnomocnika Prezesa IPN ds. poszukiwań miejsc pochówków ofiar terroru komunistycznego;
„Ekshumacje Żołnierzy Niezłomnych – metodologia i znaczenie społeczne”
– koncert Lecha Makowieckiego (zespół ZAYAZD)
1 marca 2015 (niedziela) – wojewódzkie obchody Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”
– rozpoczęcie uroczystości – Rynek w Dębicy, pomnik „Żołnierzy Wyklętych” – godz. 10:00
Hymn państwowy
Powitanie gości
Złożenie wiązanki kwiatów przez przedstawicieli Organizatorów na pomniku „Żołnierzy Wyklętych”
– msza święta w kościele pw. Św. Jadwigi w Dębicy – godz. 10:30
– uroczystości na Cmentarzu Wojskowym w Dębicy przy symbolicznym grobie ppłk. Adama Lazarowicza, wiceprezesa IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” – godz. 12:00
Oficjalne wystąpienia
Apel poległych
Salwa honorowa (13. Tczewski Batalion Saperów z Niska)
Złożenie wieńców i wiązanek kwiatów
1 marca 2015 (niedziela) godz. 18:00 – Dębica, Kino Kosmos MOK (ul. Ignacego Lisa 3)
– występ Grupy SAFO Miejskiego Ośrodka Kultury w Dębicy
– premierowy pokaz filmu dokumentalnego „Wolność i Niezawisłość. Ostatnia nadzieja”
(reż. Sławomir Górski, produkcja: Robert Kaczmarek – Film Open Group), z udziałem reżysera – pokaz otwarty
2 marca 2015 (poniedziałek) godz. 10:00 – Dębica, Kino Kosmos MOK (ul. Ignacego Lisa 3)
– podsumowanie regionalnego konkursu wiedzy o Niezłomnych Żołnierzach Ziemi Dębickiej „Wilczymi Śladami”
– występ Grupy SAFO Miejskiego Ośrodka Kultury w Dębicy
– pokaz specjalny filmu dokumentalnego „Wolność i Niezawisłość. Ostatnia nadzieja”
(reż. Sławomir Górski, produkcja: Robert Kaczmarek – Film Open Group), z udziałem reżysera – pokaz dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz najstarszych klas gimnazjów z komentarzem historycznym Zenona Fajgera (głównego specjalisty w Referacie Edukacji Historycznej Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie)
Imprezy towarzyszące:
23 stycznia – 18 lutego 2015 – konkurs historyczny dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych z okazji Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” pn. „Wilczymi Śladami” – organizatorzy: Katolickie Centrum Edukacji „KANA”, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej – Środowisko 5 Pułku Strzelców Konnych Armii Krajowej w Dębicy, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Wydział Edukacji Starostwa Powiatowego w Dębicy, Miejski Zarząd Oświaty w Dębicy
Marzec 2015 – wykład otwarty: Represje Urzędu Bezpieczeństwa wobec działaczy niepodległościowego podziemia i społeczeństwa na pograniczu powiatów: jasielskiego, dębickiego i tarnowskiego – Katolickie Centrum Edukacji „KANA”, Parafia Matki Bożej Anielskiej w Dębicy
Marzec 2015 – projekcja filmu nt. ekshumacji ofiar terroru komunistycznego na wrocławskim Cmentarzu Osobowickim w reż. Wojciecha Wojnicza (TV Trwam)
Promocja książki Jadwigi Lazarowicz „Stracony dom” (wyd. Fundacja „Historia – Pamięć – Edukacja”) – Katolickie Centrum Edukacji „KANA” w Dębicy, Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej – Środowisko 5 PSK AK w Dębicy, Miejski Ośrodek Kultury w Dębicy (DK Śnieżka)
Informacje uzupełniające:
1) Prof. dr hab. Krzysztof Szwagrzyk
Dysertację „Obraz konspiracyjnych organizacji niepodległościowych działających na Dolnym Śląsku w latach 1945-1956 w świetle akt sądowych byłego Wojskowego Sądu Rejonowego we Wrocławiu” obronił 19 czerwca 1996 roku w Instytucie Historycznym na Wydziale Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego uzyskując stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie historii ze specjalnością historia najnowsza. W 2007 roku habilitował się na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Jest profesorem Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, naczelnikiem Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu, a także pełnomocnikiem Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej ds. poszukiwań miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego. Kieruje pracami ekshumacyjnymi m.in. w Kwaterze na Łączce na warszawskich Powązkach, które rozpoczęto 23 lipca 2012, oraz w Dworzysku w powiecie nyskim i w Białymstoku. Ofiary identyfikowane są w Polskiej Bazie Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów. W ramach kierowanych przez niego prac historycy, archeolodzy i wolontariusze dokumentują miejsca, gdzie grzebano ciała żołnierzy podziemia antykomunistycznego. Przeważnie odbywało się to w utajnianych miejscach na cmentarzach oraz w ich pobliżu, w okolicy siedzib aparatu bezpieczeństwa, w lasach i na poligonach wojskowych.
Prof. Szwagrzyk zawsze z troską i szacunkiem wypowiada się także o rodzinach zamordowanych żołnierzy. One również traktują go jak osobę najbliższą. Tak jest od lat.
– Ciągle doświadczamy sytuacji, kiedy czujemy, że to, co robimy na „Łączce”, jest gdzieś zaplanowane. Że wszystko ma się odbyć w pewien określony, niezależny od nas sposób, że jesteśmy tylko tymi, którzy zostali wyznaczeni jako elementy pewnego mądrego dzieła – mówił Krzysztof Szwagrzyk.
2) Lech Makowiecki (ZAYAZD)
Polski bard, poeta, autor tekstów, kompozytor, muzyk, scenarzysta i felietonista.
Karierę muzyczną zaczynał w 1978 r., w znanym zespole country rockowym Babsztyl zastępując Czesławę Wasilewską. Makowiecki występował jako wokalista, gitarzysta i mandolinista. W 1986 r., założył i został liderem zespołu eastern country Zayazd z którym nagrał 5 płyt. W 1985 roku wraz z zespołem Babsztyl zdobył Złoty Pierścień na festiwalu piosenki żołnierskiej w Kołobrzegu.
W ramach działalności solowej Lech Makowiecki nagrał trzy płyty wpisujące się w nurt poezji śpiewanej z gatunku bardów. Płyty te skupione są na tematyce patriotycznej i historii polski z okresu II wojny światowej, jednocześnie będąc mocno osadzonymi we współczesności. Ballady Lecha Makowieckiego mają edukować i uwrażliwiać słuchacza na Historię naszego kraju, odbudowywać zręby Patriotyzmu, przestrzegać przed zagrożeniami współczesnego świata i ukazywać drogę rozwoju w oparciu o naszą Tradycję i uniwersalne prawa Dekalogu. Ogromne zróżnicowanie stylów muzycznych tych premierowych utworów: od ballad partyzanckich, przez sacrosongi, hymny ojczyźniane po stadionowe „hity” i „harleyowskiego” rocka odzwierciedla różnorodność samych Polaków, których (niezależnie od wieku, temperamentu i upodobań) łączy jedno: miłość do Ojczyzny…
Podczas koncertu w Dębicy będziemy mogli także usłyszeń głos Bożeny Makowieckiej, solistki zespołu ZAYAZD. To właśnie dla niej napisana została większość pieśni.
3) Film „Wolność i Niezawisłość. Ostatnia nadzieja” (reżyseria Sławomir Górski, produkcja Film Open Group)
Z eksplikacji reżyserskiej:
Przesłanie i treść. „Tych ciał nigdy nie mogą odnaleźć…”.
Tysiące Polaków, zakatowanych i zamordowanych.
Nieznane miejsca pochówków.
Śledztwo historyczne, badania ekshumacyjne.
Rodziny, wciąż czekające na wiadomość…
Kto kontrolował jednym z największych zbrodniczych procesów „Peerelu”? Jakie były kulisy śledztwa i likwidacji członków Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”? Gdzie są ciała bohaterów marca 1951 roku? Jakie będą wyniki ekshumacji? Losy oficerów Zarządu Głównego w świetle zebranych faktów historycznych. Geneza organizacji WiN-u, ostatniej elitarnej formacji władzy polskiej sprzed „Peerelu”. Setki tysięcy akt i teczek UB, raportów NKWD i NKGB, skrywające dane ze śledztw i procesów. Czy Memoriał WIN skierowany do ONZ nadal pozostaje niewygodny dla współczesnych? Historia opowiadana z perspektywy osobistych relacji świadków, wspominających swoich dowódców m.in. Adama Lazarowicza i Łukasza Cieplińskiego. Wyniki ekshumacji, analizy materiału genetycznego DNA, naukowe wnioski dowodowe. Relacje świadków przeplatane rekonstrukcjami, filmami archiwalnymi, materiałem ze śledztwa historycznego.
„Wolność i Niezawisłość. Ostatnia nadzieja” to rozbudowany film główny poświęconych bohaterom Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Film dokumentalny fabularyzowany z elementami rysunków, grafik, komiksu, oraz filmów archiwalnych.
Produkcji towarzyszy wideoklip, znanego rapera Tadka Polkowskiego. Wideoklip Tadka Polkowskiego – WOLNOŚĆ i NIEZAWISŁOŚĆ – to odrębna produkcja, zawiera materiały z powstającego dokumentu, skierowana przede wszystkim do słuchacza i widza młodego pokolenia.
Bohaterowie filmu: Łukasz Ciepliński, Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Józef Batory, Franciszek Błażej, Karol Chmiel, Józef Rzepka, Ludwik Kubik i inni.
Zdjęcia: Tomasz Lewandowski, Bogusław Szetela
Muzyka: Konstancja Kochaniec
Scenariusz i reżyseria: Sławomir S. Górski
W planach reżysera są jeszcze filmy – portrety o bohaterach WiN-u m.in.: Łukaszu Cieplińskim, Adamie Lazarowicz, Ludwiku Marszałku, Władysławie Cisku.
Partnerem filmu jest Województwo Podkarpackie.
Organizatorzy:
Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej – Środowisko 5 Pułku Strzelców Konnych Armii Krajowej w Dębicy
Parafia pw. Św. Jadwigi w Dębicy
Województwo Podkarpackie
Powiat Dębicki
Miasto Dębica
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie
Miejski Ośrodek Kultury w Dębicy
Katolickie Centrum Edukacji „KANA” w Dębicy
Partnerzy:
Podkarpacka Rada ds. Kombatantów
Miejskie Gimnazjum nr 1 w Dębicy
Związek Harcerstwa Polskiego
Związek Strzelecki „Strzelec” Józefa Piłsudskiego
Patronat medialny:
TVP Rzeszów
Polskie Radio Rzeszów
Obserwator Lokalny
Debica24.eu
RDN Małopolska
Debica.TV
Polska Telewizja Regionalna
Ziemia Dębicka.pl
Szczegółowe informacje:
www.AK1944.pl facebook.com/Szlak.Partyzancki
