21 lipca 1942 roku Niemcy rozpoczęli trwającą kilka miesięcy likwidację, założonego w styczniu 1942 roku getta w Dębicy. 78 lat temu w ramach zakrojonej na szeroką skalę kampanii eksterminacyjnej wymordowano tysiące żydowskich kobiet, mężczyzn, dzieci.
Podczas holokaustu z liczącej blisko 2300 osób społeczności żydowskiej w Dębicy przeżyło zaledwie 51 osób. Większość z nich po wojnie wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych i Izraela.
„Żydzi musieli opuścić swoje domy, warsztaty pracy i przenieść się do wyznaczonego miejsca pobytu, do dzielnicy żydowskiej, którą w kwietniu 1942 roku zamieniono na zamknięte getto. Na wiadomość o założeniu getta wiele rodzin żydowskich rozpierzchło się po okolicznych wsiach, szukając schronienia u znajomych gospodarzy. Wybierano domy położone z dala od osiedli, dróg i ścieżek lub w schowkach leśnych. Niemcy ukrywających się Żydów najczęściej mordowali, a wraz z nimi udzielających im pomocy Polaków. Do rzadkości należało, że złapanych zamykano w getcie…. W niedługim czasie w getcie nastąpiło wielkie przeludnienie. Stłoczono w nim blisko 4000 Żydów z Dębicy i okolicznych miejscowości. Z każdym dniem przywożono ich coraz więcej. Aby ich pomieścić wciąż dobudowywano nowe baraki mieszkalne…
Od 21 lipca 1942 roku rozpoczęła się wywózka Żydów z przeludnionego getta do obozu koncentracyjnego w Bełżcu. W tym dniu miał miejsce pierwszy transport, 25 lipca drugi. Kolejny (trzeci) transport do Bełżca wyjechał z Dębicy 15 listopada 1942 roku. W połowie kwietnia 1943 roku ostatecznie zlikwidowano getto” – czytamy w książce Zbigniewa Szurka „Rodzina Mikołajkowów. Ofiarność, odwaga, poświęcenie”.
Program uroczystości upamiętnienia dębickich Żydów, której organizatorem jest Ireneusz Socha
17:00 Teren byłego getta, róg Kościuszki i Głowackiego (tzw. ogródek jordanowski)
Uczczenie pamięci 12 000 Polaków żydowskiego pochodzenia, w tym ponad 2000 dębickich Żydów, którzy byli więzieni w miejscowym getcie, wykorzystywani do niewolniczej pracy, a następnie zostali zamordowani przez nazistów w Dębicy oraz w obozach śmierci w Bełżcu i Auschwitz w 78. rocznicę pierwszej akcji likwidacyjnej w dębickim getcie, która miała miejsce 21 lipca 1942 r.
18:30 Zbiorowa mogiła w lesie Wolica
Uczczenie pamięci około 500 Żydów z Dębicy i okolic zamordowanych przez hitlerowców w masowej egzekucji w lipcu 1942 r.
