Starsze pokolenie pewnie kojarzy nazwy spółdzielni rzemieślniczych, które w PRL-u wytwarzały biżuterię dostępną w sklepach jubilerskich na terenie całego kraju. Imago Artis, Orno, Metaloplastyka, Rytosztuka, Juwelia, Resovia czy Warmet były najpopularniejszymi wytwórniami produkującymi pierścionki, bransoletki, kolie i broszki. W Dębicy biżuterię tych spółdzielni można było kupić w sklepie Jubiler przy dębickim Rynku – ul. Krakowska 43.
W czasach PRL biżuteria była produkowana głównie przez państwowe zakłady jubilerskie i spółdzielnie rzemieślnicze takie jak Jubiler, Cepelia czy działające w całej Polsce zakłady złotnicze. Z początkiem lat 50. XX wieku, zaczęła się produkcja tzw. autorskiej biżuterii artystycznej, która była tworzona przez artystów i rękodzielników. Tak rozpoczęła się m.in. produkcja biżuterii „Imago Artis” Spółdzielni Pracy Zespołu Historyków Sztuki z Krakowa czy ekskluzywnej biżuterii „ORNO” warszawskiej spółdzielni. Bardzo popularną była biżuteria wytworzona przez Warmet i jego kilka oddziałów.
W Dębicy od lat 60. do 90. XX wieku w Dębicy istniał jeden sklep działający pod marką „Jubiler” i mieścił się w Rynku pod adresem Krakowska 43. Tworzeniem biżuterii w mieście zajmowali się także dębiccy złotniccy. Jeden z zakładów prowadzony przez Pana Wargockiego działał na piętrze budynku przy ul. Kolejowej, drugi pana Morawczyńskiego w Rynku. Mieszkańcy Dębicy i okolicznych miejscowości zamawiali tutaj obrączki i pierścionki na szczególne okoliczności chrzest, I komunia św. czy zaręczyny.
W latach 90. XX wieku po zmianach jakie zaszły w naszym kraju sklepy sieci „Jubiler” w bardzo wielu miastach Polski zakończyły swoją działalność, a na ich miejsce pojawiły się prywatne już sklepy z jubilerskie. W Dębicy w tym czasie działalność rozpoczęły i działają do dziś firmy Jubiler Górecki i Jubiler Kraszkiewicz.
W okresie PRL biżuteria była popularnym prezentem na różne okazje, a niektóre modele biżuterii stały się bardzo rozpoznawalne i cenione. Popularne były broszki w kształcie motyli, a także bransoletki z serduszkami i różnego rodzaju zawieszkami, takimi jak gwiazdki, koniczyny czy klucze. Biżuteria była produkowana wówczas z tańszych materiałów: srebra i mosiądzu. Złota biżuteria była tworzona w przeważającej mierze na zamówienie.
W ostatnich latach spółdzielniana biżuteria z czasu PRL-u cieszy się ogromnym zainteresowaniem kolekcjonerów. Powstało wiele grup w mediach społecznościowych na których można kupić lub wymienić się biżuterią Orno, Warmet czy Imago Artis. Jak można zauważyć biżuteria ta jest obecnie w cenie, bo za srebrny pierścionek Imago Artis czy Orno trzeba zapłacić nawet 1200 złotych.
Biżuterię w czasach PRL-u produkowały spółdzielnie:
ORNO Warszawa (od 1949)
Metaloplastyka
Imago Artis Spółdzielnia Pracy Zespołu Historyków Sztuki Kraków (od 1947)
Spółdzielni Pracy Rękodzieła Artystycznego Rytosztuka Poznań (od 1950)
Spółdzielnia Pracy Rękodzieła Artystycznego Juwelia Poznań (od 1960)
Warmet Warszawa – zakłady Centrali Wyrobów Jubilerskich Jubiler (od 1965 roku)
Resovia Rzeszów – regionalny oddział Warmetu
Agat Kłodzko – oddział stołecznego Warmetu
Biamet Białystok – oddział regionalny Warmetu
Posiadacie w swoich zbiorach wyroby spółdzielni z czasów PRL ?
Zapraszamy do komentowania na naszym profilu na FB
