fot. Archiwum „Mechanika”
28 kwietnia (środa) odbędą się w reżimie sanitarnym uroczystości na Górze Śmierci w Paszczynie. Uczestnicy obchodów oddadzą hołd bohaterom II wojny światowej oraz ofiarom obozów pracy przymusowej Pustkowa. Po uroczystościach na Górze Śmierci w DK w Pustkowie Osiedlu odbędzie się sympozjum naukowe, które dla szerszego grona będzie transmitowane na platformie YouTube.
„Góra Śmierci” – w okresie II wojny światowej wzgórze które, znalazło się w zasięgu terytorialnym niemieckiego poligonu Waffen SS w Pustkowie, funkcjonującego w latach 1940–1944. To właśnie w tym miejscu, na szczycie „Królowej Góry” (późniejsza nazwa „Góra Śmierci”) w listopadzie 1941 r. wybudowano palenisko kremacyjne służące do palenia zwłok zamordowanych więźniów niemieckich obozów pracy przymusowej, które działały w ramach poligonu. Wybudowano również piwnicę do składowania ciał przeznaczonych do spalenia. Z zewnątrz zwłoki wrzucano do niej przez dwa otwory, zaś z jednego boku urządzono wejście zamykane na żelazne drzwi. Służyło ono do wyjmowania nagromadzonych zwłok. Pozostałe z ciał prochy zakopywano w ziemi, obok paleniska. Krematorium czynne było do ostatnich dni obozu, a działalnością kremacyjną kierował SS Rottenfϋhrer Hans Hamann. Góra Śmierci stała się miejscem pamięci narodowej, ponieważ znajdują się tam prochy tysięcy więźniów różnych narodowości. Szacuje się, że zginęło tutaj 7,5 tys. Żydów, 5 tys. jeńców radzieckich oraz 2,5 tys. Polaków.
PROGRAM UROCZYSTOŚCI NA GÓRZE ŚMIERCI W PASZCZYNIE
Godz. 10:00 – Rozpoczęcie, powitanie zaproszonych Gości
Godz. 10:15 – Modlitwa w intencji Ojczyzny i ofiar II wojny światowej
Godz. 10:25 – Złożenie wieńców i zapalenie zniczy
Godz. 11:00 – Zakończenie Uroczystości
(Po zakończeniu Uroczystości na Górze Śmierci w Paszczynie, wybrane osoby przemieszczą się do Domu Kultury w Pustkowie-Osiedlu, gdzie o godz. 12.00 w Sali widowiskowej, odbędzie się sympozjum naukowe, transmitowane drogą on-line na platformie YouTube.)
PIERWSZE SYMPOZJUM NAUKOWE W DOMU KULTURY W PUSTKOWIE-OSIEDLU PT. „Miejsca Pamięci Narodowej – depozytariuszem martyrologii narodów. Współczesne wyzwania, problemy i szanse rozwoju na przykładzie Europejskiego Centrum Pamięci i Pojednania”
Uwaga! W sympozjum naukowym w sali widowiskowej Domu Kultury w Pustkowie Osiedlu, uczestniczyć będą tylko wybrane osoby, które na miejscu wezmą w nim udział. Pozostali uczestnicy obecni będą w sympozjum drogą on-line, za pomocą platformy YouTube.
Godz. 12:00 – otwarcie Sympozjum naukowego w sali widowiskowej Domu Kultury CKIB w Pustkowie-Osiedlu i przywitanie wszystkich uczestników (na miejscu i on-line) – Wójt Gminy Dębica (lub osoba wyznaczona)
Godz. 12:15 – przekazanie głosu moderującemu spotkanie, który przedstawi ideę zorganizowania sympozjum, program oraz najważniejsze założenia – (Marian Matkowski)
Panel pierwszy poświęcony sprawom nawiązania współpracy pomiędzy Miejscami pamięci Narodowej (MPN)
Godz. 12:20 – propozycja nowej formy współpracy pomiędzy różnymi ośrodkami MPN w Polsce, omówienie szczegółów dotyczących przyszłej wielopłaszczyznowej współpracy – (Marian Matkowski Opiekun Ekspozycji Historyczno-Dydaktycznej przy Górze Śmierci w Paszczynie ECPiP CKiB)
Godz. 12:35 – wysłuchanie/odczytanie opinii uczestników i wysłuchanie/odczytanie głosów/pytań na temat w/w propozycji współpracy z innych ośrodków MPN, biorących udział w sympozjum drogą on-line na platformie YouTube,
Panel drugi historyczny z udziałem pracowników naukowych IPN i innych zaproszonych gości
Godz. 12.45 – wykład dr Jacka Magdonia z OBEN Oddziału IPN w Rzeszowie dot. historii poligonu SS Truppenübungsplatz Heidelager i obozów pracy przymusowej Pustkowa
Godz. 13.00 – wykład dr Mirosława Surdeja z OBBH Oddziału IPN w Rzeszowie dot. historii poligonu rakietowego Blizna
Godz. 13.15 – wykład pracownika Muzeum Regionalnego w Dębicy,
Godz. 13.30 – wykład pracownika Parku Historycznego Blizna,
Godz. 13.45 – wykład o Jana Szuro o swoim Ojcu śp. ppłk. Stanisławie Szuro byłym więźniu obozu pracy przymusowej Pustkowa, żołnierzu WP podczas kampanii wrześniowej 1939 r., konspiracji w AK oraz więźniu innych obozów koncentracyjnych i więzień komunistycznych.
(po każdym wykładzie możliwość zadawania pytań prelegentom)
PRZERWA
Godz. 14.00 – krótka przerwa kawowa
Panel trzeci poświęcony publikacjom i filmom dokumentalnym o historii poligonu SS Truppenübungsplatz Heidelager i więźniach obozów pracy przymusowej Pustkowa, które powstały w ostatnich latach
Godz. 14.15 – krótkie wprowadzenie do panelu (Marian Matkowski)
Godz. 14.15 – transmisja nagrania wypowiedzi Agnieszki Kruszyńskiej-Idzior nt. swojej książki pt. „ Góra Śmierci, poligon SS i hitlerowski obóz pracy przymusowej w Pustkowie”
Godz. 14.30 – wypowiedź Jana Szuro o książce biograficznej opowiadającej o życiu i walce śp. ppłk. Stanisława Szuro byłym więźniu obozu pracy przymusowej Pustkowa
pt. „I tak będę żył…”,
Godz. 14.45 – wypowiedzi dr Jacka Magdonia z OBEN i dr Mirosława Surdeja z OBBH dot. publikacji naukowych Oddziału IPN w Rzeszowie nt. historii poligonu SS Truppenübungsplatz Heidelager i więźniach obozów pracy przymusowej Pustkowa oraz polskiego podziemia zbrojnego,
Godz. 15.15 – wypowiedź pracownika Muzeum Regionalnego w Dębicy nt. publikacji muzealnych
Godz. 15.30 – wypowiedź pracownika Parku Historycznego Blizna na temat publikacji o poligonie rakietowym broni V1 i V2
Godz. 15.45 – wypowiedź Pauliny Ibek reżyser, autorki swego rodzaju dokumentalnej trylogii filmowej poświęconej poligonowi SS Truppenübungsplatz Heidelager i więźniów obozów pracy przymusowej Pustkowa, autorki filmów pt. „W pięknym Pustkowie koło Dębicy…”, „Jesteśmy razem” oraz „I tak będę żył…”.
(po każdym wypowiedzi możliwość zadawania pytań prelegentom)
Godz. 16.00–16.15 – podziękowania dla wszystkich uczestników i zakończenie sympozjum
