Uroczystości rozpoczęły się już 23 sierpnia w Gumniskach, gdzie na pomniku została odsłonięta nowa tablica upamiętniająca walczących na Kałużówce. Sobotni wieczór zakończył się w Stanicy w Głobikowej, gdzie weterani wspominali samą bitwę i wydarzenia po jej zakończeniu.
Obwód Armii Krajowej Dębica podczas akcji „Burza” został podzielony na trzy rejony walki. Pierwsze zgrupowanie utworzono w okolicach Sędziszowa Małopolskiego i Ropczyc, drugie w rejonie Dębicy, a trzecie w rejonie Pilzna. Najcięższe walki stoczyło zgrupowanie dębickie. Ich apogeum wystąpiło w czasie bitwy na Kałużówce, która rozegrała się 23 – 24 sierpnia 1944. Właściwą bitwę poprzedził całodobowy atak artylerii niemieckiej rozpoczęty rankiem 23 sierpnia 1944 r. Wczesnym świtem 24 sierpnia, oddziały niemieckie uderzyły na obóz II zgrupowania na polanie Kałużówka. Pod dowództwem mjr. Adama Lazarowicza „Klamry” żołnierze 5 Pułku Strzelców Konnych AK kilkakrotnie odparli atak wroga. Po całodniowej walce, w godzinach wieczornych, niemieckie oddziały wycofały się z rejonu polany. Bitwa na Kałużówce, w opinii historyków, należy do największych, choć niedocenionych potyczek Armii Krajowej w Podokręgu AK Rzeszów w okresie „Burzy”.
Niestety ze względu na panujące warunki atmosferyczne w drugi dzień, nie odbyła się planowana rekonstrukcja bitwy, a uroczystości zostały przeniesione do Kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gumniskach.. Zgromadzeni, wspólnie modlili się za poległych, walczących za naszą wolność. Mszę świętą prowadził ks.bp. Andrzej Jeż, ordynariusz tarnowski. Po zakończonych modlitwach, głos zabrał uczestnik bitwy Zbigniew Lazarowicz syn majora Adama Lazarowicza – komendanta dębickiego pułku Armii Krajowej. Wracał on pamięcią do działań konspiracyjnych i swoich przeżyć w tamtych latach. Ze wzruszeniem wspominał, że ze względu na upływający czas, może to być już ostatnie wspólne spotkanie. Po zakończonych przemówieniach, uczestnicy w asyście Wojska Polskiego, Orkiestry Wojskowej i pocztów sztandarowych udali się w kierunku Zespołu Szkół w Gumniskach, gdzie został odczytany apel poległych i wykonanie salwy honorowej. Delegacje kombatantów, parlamentarzystów, samorządowców oraz licznych organizacji, złożyły pod tablicą pamiątkową symboliczne wiązanki kwiatów. Na zakończenie uroczystości, goście zostali zaproszeni do Izby Pamięci AK i na poczęstunek.
Rekonstrukcja Bitwy pod Gorlicami na żywo
4 maja 2024
