Zbigniew Matłok. Moje wojenne dzieciństwo.

Urodziłem się w 1940 roku podczas II wojny światowej w Niedźwiadzie. Mniej więcej w tym okresie, krótko po moich narodzinach rodzice kupili mamie dom w Stasiówce i tam się przeprowadziliśmy. Mama pochodziła z Niedźwiady a tata ze Stasiówki. W czasie kiedy rodzice się przeprowadzili do Stasiówki przez pół roku stali tam Niemcy. Potem przyszli Rosjanie, a my zostaliśmy wysiedleni z naszego domu. Z wczesnego dzieciństwa utkwiły mi w pamięci wspomnienia związane z czasami okupacji. Gdy mieszkaliśmy w Niedźwiadzie moje łóżko znajdowało się nad chlewikiem świń, żeby było mi ciepło. Bardzo bolały mnie wówczas oczy, bo ulatniał się azot. Mama zabrała mnie do takiego księdza w Gumniskach, nazywał się chyba Kopernicki i powiedział on, że jak dłużej tam zostanę to oślepnę. Rodzice zabrali mnie stamtąd i znaleźli inne miejsce do spania. Przenieśliśmy się do domu gdzie był piec, a z tyłu był kociołek na ciepłą wodę i takie miejsce gdzie rodzice zrobili mi miejsce do spania. Było tam ciepło i przyjemnie. Pamiętam także jak wracaliśmy z rodzicami do rodzinnego domu taty. Podchodziliśmy pod takie wzniesienie i nagle usłyszeliśmy wybuch. Bomba wybuchła dosłownie 5 metrów przed nami, zrobiła się w ziemi wyrwa o wielkości betonu od studni, a nas zasypało ziemią. Gdybyśmy byli tych 5 metrów dalej zginęlibyśmy na miejscu. Otrzepaliśmy się z tej ziemi, a mama przez drogę się modliła, żebyśmy szczęśliwie dotarli do tego domu.

Miałem jeszcze dwójkę rodzeństwa- brata Edzia i siostrę Marysię, ale oni zmarli tuż po wojnie. 11 lat po mnie, w latach 50-tych urodził się mój brat. Rodzice mówili, że dlatego się urodził, żebym nie był sam i miał się z kim bawić.

Wróciliśmy do domu w Stasiówce, gdy w końcu opuścili go najpierw przebywający w nim Niemcy, a potem Rosjanie zastaliśmy taki wykopany bunkier pod domem i w nim zamieszkaliśmy, bo po dewastacji domu zwłaszcza przez Rosjan nie dało się w nim w ogóle mieszkać. Dom nie miał powały i w środku wszystko było zniszczone. Rosjanie powyrzynali deski z powały i nimi palili. W powale był prześwit pod samą dachówkę. Tata skręcił sobie nogę schodząc do tego bunkra, bo były tam ułożone 2-3 pustaki po których się do niego schodziło. Później rodzice zaczęli remontować dom i po jakimś czasie przenieśli się do niego z tego bunkra.

Po wojnie mama chodziła na pole i zbierała zmarznięte ziemniaki, żeby je ugotować lub utrzeć, bo nie było co jeść. Te ziemniaki zostały na polu z czasu kiedy w 1944 roku przez ponad pół roku na tych terenach była linia frontu: po jednej stronie byli Niemcy a po drugiej Rosjanie. Po 6 miesiącach Rosjanie zepchnęli Niemców bardziej na zachód i opuścili ten teren idąc dalej na Berlin. A zamarznięte ziemniaki zostały na polu. Mama robiła placki ziemniaczane z tych zmarzniętych utartych ziemniaków.

Podczas wojny gdy tata był na froncie mama gdy wychodziła z domu zawsze mnie ze sobą brała, nigdy mnie nie zostawiała w domu. Tata był na wojnie na wschodzie. Stacjonowali z polskim wojskiem gdzieś w lesie. Tata opowiadał, że którejś nocy przyjechał na koniu do obozu Rosjanin i powiedział im żeby się pakowali bo jadą na front. Tata razem z innym mieszkańcem Stasiówki Stanisławem Ciebieniem zaczęli się pakować, ale im się bardzo nie spieszyło i wsiedli do ostatniej ciężarówki. Trochę się dziwili, że na tym samochodzie nie ma broni, a przecież mieli jechać na front. Wjeżdżając do lasu samochód zwolnił, bo na drodze były wyboje i tata z Ciebieniem zeskoczyli z tego samochodu. W lesie świtało. Zobaczyli taki rów wykopany na długości ok. 50 metrów, a szeroki na 30-40 metrów. Gdy podeszli bliżej usłyszeli takie jęki, odgłosy. Na wierzchu rowu, przy jego brzegach położona była jedlina i gałęzie nacięte ze sosny. Wtedy zrozumieli, że nad ten rów przywożą ludzi i strzelają do nich a ci wpadają do rowu. Gdy dzisiaj o tym myślę, to przypominało to opisy mordowania polskich żołnierzy w Katyniu. A to wszystko działo się na Wschodzie, gdzie dokładnie nie pamiętam, ale tata mi o tym opowiadał.

Gdy razem z Ciebieniem uciekli z tamtego lasu trafili do takiej kobiety, ale ona się bała i nie chciała im dać cywilnych ubrań. Udało im się dostać je w innym domu, gdzie zdjęli mundury i gospodarze dali im cywilne ubrania. Potem drogi taty i Ciebienia rozeszły się. Ciebień dostał się do Armii Andersa i przedostał się do Anglii, a tata dotarł do Łańcuta i stąd wrócił do Galicji. Tata później dostał odznaczenia z Tarnowa z Komendy Wojskowej za udział w wojnie. Po latach ten Ciebień wrócił z tej Anglii i spotkali się z moim tatą w lokomotywowni w Dębicy na tzw. „węglu”, gdzie ładowali węgiel na parowozy.

Potem Ciebien ojcu opowiadał jak ciężko było w Armii Andersa, jak szli wiele dziesiątek kilometrów, jak nie mieli wody do picia i pili nawet mocz koni. Przejścia miał straszne, to była prawdziwa gehenna.

Podziel się z innymi

Shares

Czy podoba się Wam tegoroczna dekoracja świąteczna na dębickim Rynku ?
Previous slide
Next slide

Więcej informacji...

My i nasi partnerzy uzyskujemy dostęp i przechowujemy informacje na urządzeniu oraz przetwarzamy dane osobowe, takie jak unikalne identyfikatory i standardowe informacje wysyłane przez urządzenie czy dane przeglądania w celu wyboru oraz tworzenia profilu spersonalizowanych treści i reklam, pomiaru wydajności treści i reklam, a także rozwijania i ulepszania produktów. Za zgodą użytkownika my i nasi partnerzy możemy korzystać z precyzyjnych danych geolokalizacyjnych oraz identyfikację poprzez skanowanie urządzeń.

Kliknięcie w przycisk poniżej pozwala na wyrażenie zgody na przetwarzanie danych przez nas i naszych partnerów, zgodnie z opisem powyżej. Możesz również uzyskać dostęp do bardziej szczegółowych informacji i zmienić swoje preferencje zanim wyrazisz zgodę lub odmówisz jej wyrażenia. Niektóre rodzaje przetwarzania danych nie wymagają zgody użytkownika, ale masz prawo sprzeciwić się takiemu przetwarzaniu. Preferencje nie będą miały zastosowania do innych witryn posiadających zgodę globalną lub serwisową.