W piątek 13 października w dawnej Synagodze Nowomiejskiej przy ul. Krakowskiej w Dębicy odbył się spektakl „Goldhammera 5 Opowieści z Tarnowa”, który stworzony został z myślą o przywołaniu, zatrzymaniu i utrwaleniu w pamięci opowieści i wspomnień dawnego, odchodzącego już świata.
Główną osią spektaklu stała się autentyczna historia rodziny Stramerów, z powieści Mikołaj Łozińskiego ”Stramer”. Historia rodziny Nathana i Rywki, z ich tęsknotami, naturą i motywami podejmowanych decyzji. Rodziny, która nie przeczuwała rodzącego się nacjonalizmu i zbliżającego się końca ich świata. Budowaniu narracji spektaklu przyświecała idea fotoplastykonu.
Z dawnych fotografii zostały wyjęte detale, które posłużyły do stworzenia kolaży, przeniesionych na przeźroczyste klisze, pozwalające na podglądanie tych szczegółów, tych okruchów, które mogłyby być przeoczone, niedostrzeżone, albo konieczne byłoby użycie szkła powiększającego lub wizjera. Tak więc powstały KLISZE PAMIĘCI – dosłownie i w przenośni.
Ważnym elementem spektaklu jest poskładany z wielu kawałków DYWAN, rozwijany jak mapa miasta z zaznaczonymi ulicami, sklepami, kawiarniami i wnętrzami domów, przywołuje na myśl rozwijanie Tory, rozwijanie i zwijanie tajemnych przejść, podglądanie wnętrz domów żydowskich, uroczyste otwieranie bramy miasta, rozwijanie mapy, wytyczanie ścieżek życia, drogi ucieczki.
Historię opowiadają aktorzy: Monika Adamiec, Grażyna Tabor, Przemysław Buksiński i Aleksander Zelenko, a towarzyszą im muzycy: Piotr Madura, Paweł Maziarz, Piotr Dżuła i Damian Sąsiadek.
Muzyczną narrację tworzą tropy dźwiękowe, motywy przedwojennego tanga, kołysanki czy modlitwy rozpoczynającej szabas, czasem da się usłyszeć także dalekie echa amerykańskiego swingu albo metaliczny, przeszywający dźwięk tonącego statku. Dzięki czujnemu oku i uchu scenografki – Weroniki Krupy zmaterializowały się idee reżysersko – aktorskie zespołu.
Widz wchodzi do przestrzeni, która wypełniona jest kliszami, przypominającymi ciemnię przedwojennego zakładu fotograficznego tarnowskiego fotografa Chaskela Bronsteina. Zamiast sceny, w głębi sali ustawiono podest, zbudowany z desek, który przywodzi na myśl trap statku, transformuje się w małą scenę kawiarni, gdzie dziewczyna śpiewa amerykańskie szlagiery, czasem staje się centrum miasta albo miejscem modlitwy czy zakładem fotograficznym. Całości obrazu towarzyszą projekcje wyświetlane na ceglanych ścianach i przeźroczystych, przepuszczających światło tkaninach.
Scenariusz na podstawie powieści Mikołaja Łozińskiego „Stramer” oraz przywołanych wspomnień Tarnowian – Grażyna Tabor, reżyseria – Grażyna Tabor, kostiumy – Barbara Wójcik-Wiktorowicz, scenografia, kolaże, projekcja multimedialna – Weronika Krupa
Muzyka: Piotr Madura – instrumenty klawiszowe, Paweł Maziarz – klarnet, Piotr Dżuła – kontrabas, Damian Sąsiadek – instrumenty perkusyjne
Obsada: Monika Adamiec, Grażyna Tabor, Przemysław Buksiński, Alexander Zelenko
Spektakl został przygotowany przez Fundację Na Szlaku Sztuk oraz Latający Teatr Kantorowi w ramach programu OFF POLSKA 2023 Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Sztukę, na którą wstęp był wolny dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Więcej o historii Synagogi Nowomiejskiej możesz przeczytać tutaj :
źródło: Na Szlaku Sztuk
Synagoga w Dębicy. Co dalej z liczącym blisko 250 lat obiektem ? – Ziemia Dębicka (ziemiadebicka.pl)
